El-Erian: ABD küresel yavaşlamaya karşı kırılgan
-
Ünlü yatırımcı Muhammed El-Erian Bloomberg için kaleme aldığı yazıda beklentilerin çok altında kalan Eylül ayı ABD istihdam verisini ve Fed'in duruşunu değerlendirdi
Tahminlerden zayıf gelen Eylül ayı istihdam verisi, ABD ekonomisinin küresel ekonomik yavaşlamaya karşı bağışık olmadığına işaret ediyor. İstihdamdaki hayal kırıklığı yaratan performans, Fed’in faiz oranlarını Ekim’de artırma olasılığını azalttı. Faiz oranlarının sıfıra yakın seyretmesi ile birlikte teşvik edici para politikasının devam etmesi, kendi başına, ABD’nin ve dünyanın geri kalanınının sıkıntılarını çözmesi muhtemel değil.
ABD Çalışma Bakanlığı’nın Cuma günü açıkladığı veri, istihdamda geçtiğimiz ay 142,000 artış olduğunu gösterdi. Veri, 200,000 seviyesindeki piyasa beklentisinin oldukça altında kaldı. Bu gerilemeye ücret artışlarındaki duraksama ve imalat sektöründeki daralma işaretleri eşlik etti, diğer taraftan Ağustos ve Temmuz ayı istihdam tahminlerinde aşağı yönlü revizyonlar yapıldı ki bunlar da piyasa beklentileri ile çelişti. Tablo, işgücüne katılım oranındaki düşüş ile daha da karardı. Katılım oranı en son 1977’de görülen seviyelere döndü.
Verinin vasat gelmesi, piyasalar ve politika yapıcılardaki inancın doğruluğunu sorgulatıyor. Şimdiye kadar ABD ekonomik büyümesinin, tek başına dünyanın geri kalanını çekemese bile, ülkeyi dışarıdaki zayıflıkttan koruyabileceği görüşü hakimdi. Bu görüş istihdam verisi ile zayıflayacak çünkü veri ABD ekonomisinin küresel ekonomideki yavaşlamaya karşı kırılgan olabileceğine işaret ediyor.
Bu koşullar altında Fed’in bu ay yapacağı toplantıda faiz oranlarını artırma karar alacabileceğini hayal etmek güç. Son yıllardaki para politikası teşvikini olduğunu gibi bırakmak bile güç kaydeden temeller ile ilgili endişeleri dengeleyemeyebilir.
Öte taraftan merkez bankasının politika yükünü taşıma taahhüdü vermesinin yüksek, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir büyüme yaratmaya yeterli olmadığı giderek netleşiyor. Kongrenin de adım atması gerekebilir, hükümetin daha geniş politika müdahaleleri uygulamasına müsaade edilebilir.
Ancak böyle bir reaksiyonun yaklaştığına dair çok az sinyal var. Bu eylemsizlik şirketlerin üretim kapasitesi ve istihdama aktif olarak daha çok likidite aktarma şevkini engelleyebilir.
Piyasalar ve küresel ekonomi bir dönüm nokyasına yaklaşıyor: Finans piyasası volatilitesindeki yükseliş ile birlikte küresel ekonomik halsizliğin artması politika yapıcılar için ya bir uyarı sinyali olacak ya da küresel ekonomi kendi kendi teşvik eden bir halsizliği derinleştirecek ve merkez bankalarının finansal volatiliteyi sınırlandırmalarını çok zorlaştıracak.
