Piyasalarda karışık seyir

IMF Başkanı Christine Lagarde, geçen hafta Kansas City Fed'in ABD'nin Wyoming eyaletinin küçük bir kasabası Jackson Hole'da düzenlediği toplantıda, ''Avrupalı bankaların, Avrupa'nın borç krizinin daha fazla ülkeye yayılmasını önlemek adına sermaye artırımına gitmesi gerektiğini'' söylemişti.

IMF, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ve bankacılık sektörü uzmanları, Avrupalı bankaların sermaye açığı konusundaki kaygılarından bahsederken, Avrupalı piyasa düzenleyici kuruluşlar, siyasetçiler ve bankacılık birlikleri, bankaların piyasadaki dalgalanmayla başedebilmek için yeterli desteğe sahip olduğunu savunuyorlar.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), bu yılın ikinci çeyreğinde ithalat ve ihracat büyümesindeki yavaşlamanın dünyanın önde gelen ekonomilerini olumsuz etkilediğini bildirdi.

OECD'nin açıklamasına göre, ikinci çeyrekte ithalat ve ihracat büyümesindeki düşüş G-7 ülkelerinin (ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya) yanı sıra gelişmekte olan Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı (BRICS) olumsuz etkiledi.

G-7 ülkelerinin ve BRICS ülkelerinin, yılın ilk çeyreğinde yüzde 10,1 olan ithalat büyümesiyle karşılaştırıldığında ikinci çeyrekte ithalat büyümesi sadece yüzde 1,1 oldu. G-7 ile BRICS ülkelerinin yılın ilk çeyrekte yüzde 7,7 olan ihracat büyümesi ise ikinci çeyrekte yüzde 1,9 olarak kayıtlara geçti.

ABD EKONOMİSİ

ABD'de, riskli tutsat (mortgage) kredileriyle ilgili olarak ülkenin en büyük bankalarının da aralarında bulunduğu 17 kuruluşa dava açıldı.

İpotekli konut kredisi olarak bilinen tutsat piyasasında faaliyet gösteren devlet destekli Fannie Mae ve Freddie Mac'i denetleyen Federal Konut Finansman Kurumu (FHFA), aralarında Bank of America, Citigroup, JP Morgan Chase ve Goldman Sachs gibi büyük bankaların bulunduğu 12 banka ve diğer mali kuruluş ve yöneticilerine dava açtı.

FHFA'nın açtığı davalarda, tutsatları yatırımcılara satan bankalar, menkul kıymetler yasasına uygun olarak gereken titizliği göstermemekle ve borçluların gelirlerinin olduğundan yüksek gösterildiği ya da sahte beyanda bulunulduğuna ilişkin kanıtları gözden kaçırmakla itham ediliyor.

Beyaz Saray Bütçe İdaresi Ofisinin (OMB) mali yarı yıl bütçe gözden geçirme raporunda, ABD ekonomisinin bu yıl büyüme tahmini yüzde 1,7'ye çekildi.

Raporda, ABD ekonomisinin yüksek petrol fiyatlarından, Japonya'da 11 Mart'ta meydana gelen deprem ve tsunaminin parça tedarik zincirini aksatmasının ABD'li imalatçıların işlerine zarar vermesinden, Avrupa'daki ülkelerin yüksek borçlara sahip olmasından ve ABD'de borçlanma tavanının yükseltilmesine ilişkin siyasi tartışmanın uzamasından olumsuz etkilendiğine dikkat çekildi.

Bu yıl ABD'nin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 1,7 büyüyeceği tahmin edilen raporda, ABD ekonomisinin gelecek yıl yüzde 2,6, 2013 yılında yüzde 3,5 oranında büyümesinin öngörüldüğü belirtildi.

ABD'de Ağustos ayında tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı değişmedi.

Çalışma Bakanlığı yaptığı açıklamada, Ağustos ayında tarım dışı istihdamın değişmediğini ve işsizlik oranının yüzde 9,1 olduğunu bildirdi. Böylece Eylül 2010'dan bu yana tarım dışı istihdam en kötü seviyesinde bulunuyor.

Hükümet ayrıca, Şubat 1945'ten bu yana ilk kez tarım dışı istihdamın değişmediğini açıkladı.

ABD'de tüketici harcamaları, Temmuz ayında yüzde 0,8'lik artışla son beş ayın en hızlı artışını kaydetti.

AVRUPA VE DİĞERLERİ

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Jean-Claude Trichet, Euro Bölgesi ülkelerine 21 Temmuz kararlarını tümüyle ve zamanında uygulamaları çağrısı yaptı.

Trichet, Euro Bölgesi'nde ekonomik görünümün endişe verici olduğunu, gelecek aylarda enflasyonun yüzde 2'nin üzerinde kalmasının beklendiğini de ifade etti.

Yunanistan'ın başkenti Atina'da, Avrupa Birliği (AB) - ECB ve Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından Yunanistan'a verilmesi kararlaştırılan 110 milyar avroluk yardımın 8 milyarlık 6. taksitinin serbest bırakılması öncesinde, mali kriz ve önlem reformları ile ilgili incelemelerde bulunan Troyka ile hükümet arasında anlaşmazlık çıktığı bildirildi.

Yunan medyası, hükümetin, gelirlerde 1,5 milyar euroluk açık tespit eden Troyka'nın, bütçedeki açığın gayri safi milli hasılanın yüzde 1'inin altına indirilmesi için önerdiği yeni önlemleri kabul etmemesi üzerine müzakerelerin yarıda kesildiğini duyurdu.

Yunanistan'da bağımsız Devlet Bütçe Ofisi, ''Yunanistan'ın borcunun kontrol dışına çıktığını ve hükümet politikalarının finansmanı düzeltmede başarısız olduğunu'' bildirdi.

Bağımsız bütçe kontrol mekanizması olarak geçen yıl mecliste oluşturulan Devlet Bütçe Ofisi'nin aylık ekonomik raporunda, ''Aşırı borç yükselişi, yüksek faiz dışı açık maksimum borç dinamiklerini kötüleştirdi, kontrol dışına çıkardı'' denildi.

Raporda, ''önlemlerin uygulanmasının aylardır ertelenmesi ve resesyonun beklenenden daha derin olması yüzünden bu yıl muhtemelen bütçe açığı hedeflerinin tutturulamayacağına'' işaret edildi.

İspanya'da iktidardaki Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve ana muhalefetteki Halk Partisi'nin (PP) aralarında anlaşmaları sonrasında devlet ve özerk yönetimdeki bütçe açığına anayasal sınırlama getiren reform paketiyle ilgili ilk adım Meclis'te atıldı.

Bütçe açığına anayasal sınırlama getiren söz konusu reform paketinde, 2020 yılından itibaren bütçe açığının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranının yüzde 0,40 ile sınırlanması öngörülüyor. Bütçe açıkları merkezi hükümette yüzde 0,26'yı, özerk yönetimlerde ise yüzde 0,14'ü geçemeyecek ve İspanya'nın borç seviyesinin azaltılması amacıyla Euro Bölgesi İstikrar ve Büyüme Paktı'na uygun bir kriter oluşturulacak.

Euro Bölgesi'nde Ağustos ayında yıllık enflasyon beklentiler doğrultusunda yüzde 2,5 oldu. Temmuz ayında işsizlik oranı ise yüzde 10'da kaldı.

AB istatistik kurumu Eurostat'tan yapılan açıklamada, 17 üyeli Euro Bölgesi'nde Ağustos ayında yıllık bazda enflasyon oranının Temmuz ayında olduğu gibi yüzde 2,5 olduğu belirtildi. Haziran ayında ise enflasyon oranı yüzde 2,7 olmuştu.

Brezilya Merkez Bankası para politikası komitesi (Copom), küresel ekonominin görünümündeki ''önemli kötüleşmeyi'' gerekçe göstererek yüzde 12,5 olan gösterge faiz oranını 50 baz puan indirimle yüzde 12'ye çektiğini açıkladı. Faiz indirim kararı Copom'da 2'ye karşı 5 oyla alındı.

Artan fiyatlarla mücadele etmek için bu yıl gösterge faiz oranını beş kez artıran Brezilya Merkez Bankası, Temmuz 2009'dan bu yana ilk kez faiz indirimine gitti.

DÖVİZ PİYASASI

ABD dolarının, uluslararası döviz borsalarında önemli para birimleri karşısında, Pazartesi günü açılış ve Cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu:

Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,4435 dolardan açılan euro, cuma kapanışta 1,4205 dolara geriledi.

Aynı borsada pazartesi günü 1,6316 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,6214 dolar oldu.

New York borsasında, altının ons fiyatı pazartesi günü 1.788,30 dolardan kapanırken, cuma günü kapanışta 1.876,90 dolara yükseldi.

ABD, AVRUPA VE ASYA BORSALARI

ABD'de dün New York Borsası'nda Dow Jones Endeksi yüzde 2,20 (253,16 puan) değer kaybederek, haftayı 11.240,41 puandan kapattı. Standard and Poor's 500 Endeksi aynı gün yüzde 2,53 (30,46 puan) azalarak 1.173,96 puan, Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 2,58 (65,71 puan) azalarak 2.480,33 puan oldu.

Haftanın tamamında Dow Jones Endeksi yüzde 0,4, Standard and Poor's 500 Endeksi yüzde 0,2 oranında değer kaybetti, Nasdaq Bileşik Endeksi yatay bir seyir izledi.

Avrupa'da borsalar haftanın son işlem gününde düşüşle kapandı.

Londra Borsası'nda FTSE-100 Endeksi yüzde 2,34 (126,62 puan) değer kaybederek 5.292,03 puandan, Frankfurt Borsası'nda Dax Endeksi yüzde 3,36 (192,30 puan) azalarak 5.538,33 puandan ve Paris Borsası'nda Cac 40 Endeksi de yüzde 3,59 (117,30 puan) azalarak 3.148,53 puandan haftayı kapattı.

Avrupa'da ayrıca İspanya'da Madrid Borsası'nda IBEX 35 Endeksi yüzde 3,40, İtalya'da Milano Borsası yüzde 3,89, Brüksel Borsası yüzde 2,08 ve Hollanda'da Amsterdam Borsası'nda AEX Endeksi yüzde 2,56 oranında değer kaybetti.

Japonya'da Tokyo Borsası'nın temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi yüzde 1,21 (110,06 puan) azalarak 8.950,74 puandan günü tamamladı.

Asya'da ayrıca Hong Kong Borsası yüzde 1,39, Tayvan Borsası yüzde 0,01, Güney Kore Borsası yüzde 0,63, Avustralya Borsası yüzde 1,40, Tayland Borsası yüzde 0,30, Singapur Borsası yüzde 0,78 ve Çin'de Şanghay Borsası'nda SE Composite Endeksi yüzde 1,10 geriledi.

Hindistan Borsasında BSE SENSEX 30 Endeksi ise yüzde 1,02 arttı.

PETROL FİYATLARI

Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolünün varil fiyatı 86 dolar seviyelerinde kapandı.

Hafta başında yaklaşık 85,24 dolardan işlem görmeye başlayan Batı Teksas tipi ham petrolünün varil fiyatı ekim ayı teslimi cuma günü 2 dolar 90 sent değer kaybederek 86,03 dolardan kapandı.

Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı da haftanın son işlem gününde 1 dolar 96 sent azalarak 112,33 dolara geriledi.