ABD'de "kapanma" ne anlama geliyor?

Bu rakam ülke genelinde 800 bin federal çalışana tekabül ediyor. Ayrıntılara bakıldığında da Ticaret, İçişleri, Çalışma, Konut ve Kentsel Gelişme, Hazine gibi bakanlıklar ile NASA'da çalışanların yüzde 80-95'i şu anda evlerinde bekliyor.

Sadece işe gidemeyen 800 bin çalışan değil, "hayati" konularda görev yapan 1,3 milyon civarındaki görevli dahil ülke genelindeki 2 milyona yakın federal çalışanın ay başında maaşları bankaya yatmadı. Sadece savunma alanındaki 1,4 milyon civarındaki çalışanın maaşları Obama'nın talimatıyla zamanında ödendi.

Maaşların yatmamasının ekonomiye bir haftada maliyeti 1 milyar dolar. Evlerinde hükümetin ne zaman açılacağını bekleyen çalışanlar için, ay sonunda işe gidemedikleri günlerin maaşlarından kesilip kesilmeyeceği de ayrıca merak konusu.

Peki, kapatmadan etkilenen Amerikalı sayısı bununla sınırlı mı? Aslında, hükümetin kapanmasının etkisi sadece federal çalışanları değil, toplumun çok daha geniş kesimlerini aşamalı olarak etkileyecek.

-Kimler nasıl etkilenecek?-

Federal çalışanlar dışında özel sektör ve bireyler de kapanmanın etkisini hayatlarında giderek daha da doğrudan hissedecek.

Şimdiden bakanlıklar, parklar, müzeler kapatıldı. Devlet görevlisi olmasa da devlet kurumlarında işleri olan vatandaşlar ve şirketlerin tüm evrak işlemleri durdu.

Bunun yanında, hükümetten ihale alan, devlete çalışan özel sektör firmaları şimdilik iki günlük gecikmeden etkilenmese de sürecin uzaması halinde onlar da iş durdurmak veya yavaşlatmak zorunda kalacak ve devletten ödeme alamadıkları için zarara uğrayacaklar. Bu da bu şirketlerde çalışanları ve belki onların da maaşlarını vuracak.

Bunun ötesinde, devletten fon alan çiftçi, küçük işletmeler ve sivil toplum hizmetleri veren kurumların da ödemeleri şu anda yapılamıyor ve ilerleyen günlerde bu durum ciddi anlamda ekonomik sorun yaratacak.

Council on Foreign Relations uzmanı olan ve başkent civarında yaşayan Gayle Tzemach Lemmon, yazısında bu durumu şöyle özetliyor:

"Yaşadığım Prince George's County, Maryland'de birçok kişi Washington'da yetkililere bağlı. Hükümete dışarıdan döküman hazırlayan, hükümetin telefonlarını kuran, Yüksek Mahkeme için deşifre yapan, Beyaz Saray'a kek hazırlayan devlet görevlisi olmayan ama devletle çalışan Amerikalılar için, ödemelerinin zamanında gelmemesi bir politika sorunu değil, hayatlarıyla ilgili kişisel bir problem."

-Her zamanki gibi önce fakirler etkilenecek-

Dahası, devletin fakir ve yaşlılar ile hastalara hizmetlerinin bazıları şimdilik devam etse de krizin uzaması halinde bu alanlarda da sorunlar çıkacak.

Örneğin, sosyal güvenlik ile yaşlı ve fakirlere yönelik sağlık hizmetlerini kapsayan sosyal güvenlik, Medicare ve Medicaid'den yararlananlara ödemeleri yapılıyor ama yeni başvuruların işlemleri yapılamıyor. Ülkedeki gazilere yardımlar da hükümet kapanmasından nasibini aldı.

Fakirlere yönelik ilave beslenme yardım programı durduruldu ama elindeki az miktardaki fon nedeniyle belki bir hafta daha hizmet vermeye devam etse de geleceği belirsiz. Bu program özellikle fakir hamile kadınlar, fakir anne ve bebekler için hayati önemde ve 9 milyon civarında fakir anne bu programa bağlı. Program yetkilileri ve programın durması paniği yaşayan anneler de hükümetin kapanmasının uzamasından endişeli.

Bunun yanında, Ulusal Sağlık Enstitüsü, yeni hasta kabul etmeyi durdurdu, Hastalıklarla Mücadele ve Önleme Merkezi, yaklaşan kış mevsimi nedeniyle yürüttüğü grip programını askıya aldı.

Konut ve Kentsel Gelişme Bakanlığı'nın yerel yönetimlere desteği durdu, Adalat Bakanlığı bazı sivil dosyaları askıya aldı. Göçmenlere yönelik e-doğrulama sistemi çamışmadığından, özel işletmelerin işe alımlarda göçmenlerin yasal statülerini kontrol edebilme olanakları ortadan kalktı. Bu da yeni işe başvuranların alımlarının gecikmesine neden oluyor.

-Yerel yönetim ve ekonomilere risk de arttı-

Federal kurumlardan fon alan yerel yönetimler de bir müddet sonra kapanmanın etkisini hissetmeye başlayacak. O zaman etki cadde ve sokaklarda fiziksel olarak da hissedilecek.

Ayrıca, ekonominin işlemesi için tüketici gerekiyor ama maaş alamayan, ödemeleri ulaşmayan devlet ve devletle iş gören kurumların çalışanlarının harcamalarını durdurması demek, bu sürecin giderek doğrudan ülkenin ekonomik faaliyetine sekte vurması anlamına geliyor.

Örneğin, başkent Washington ve civarında yaşayanların yüzde 14'ü devlete çalışıyor. Bu insanların tamamının ödenmeyen maaşlar yüzünden ekonomiye katılmaması ve piyasadan çekilmesi, yerel ekonomiyi vurması anlamına geliyor. Başkent ekonomisine, hükümetin kapanmasının günlük maliyeti 200 milyon dolar olarak görünüyor.

-Ülke ekonomisinde zarar artıyor-

Ülke genelindeki federal çalışanlar ve hükümetle iş yapan özel sektör çalışanları bir araya getirildiğinde ve ülkenin birçok katmanının işlevsizleşmesi göz önüne alındığında, genel ülke ekonomisi de ciddi sekteye uğrama tehlikesi yaşıyor. Ülkenin ekonomisinin krizden bu yana hala ılımlı düzeylerde büyüme yaşadığı göz önüne alındığında, aslında Kongre ciddi bir riski üzerine almış görünüyor.

Ekonomistlerden bazıları, 3-4 haftalık bir kapanmanın ülke ekonomisine maliyetini 45-60 milyar dolar civarında görüyor. Tabi hükümetin kapanmasının borç tavanını daha da yükselteceği de ayrı bir sorun.

Ekonomist Mark Zandi de hükümetin kapanmasının ülkenin ekonomik büyümesini 0,3 oranında geriye çekeceği görüşünde.

-Kongre ve Obama'nın maaşları yattı ama…-

Dahası, Obama, Kongre üyeleri, onların çalışanlarının maaşlarının yatırıldığı bir ortamda halkın maaşlarının gecikmesi, Amerikalıların da Kongre ve hükümete kızgınlığını önümüzdeki günlerde artırabilir. Vatandaşların, işe geri döndüklerinde çalışamadıkları günlere dair geri ödeme yapılıp yapılamayacağını bilememesi de giderek sinirleri geriyor. Bu da önümüzdeki günlerde toplumsal olarak da gerginliği artırabilir.

-Krizin odak noktası sağlık reformu, her şeye rağmen işlemeye devam ediyor…-

Cumhuriyetçilerin "Obamacare" olarak bilinen sağlık reformuna fonların durdurulması veya ertelenmesi talebinde ısrar etmesi, hükümetin kapanmasına neden oldu. Ancak ironik biçimde, Obamacare'in sigortasızların güçlerinin yetebileceği şekilde fiyatları düşürülmüş sigorta alabilmesinin devri de tam da hükümetin kapandığı günde başladı.

Sağlık reformunun yeni devreye giren aşaması, hükümet kapanmasından etkilenmeyecek şekilde işlemeye devam edecek. Healthcare.gov sitesine iki gündür ciddi anlamda yoğunluktan dolayı ulaşılmakta güçlük geçiliyor ve bu site bakanlıkların internet siteleri kapalı olmasına rağmen, çalışmayı da sürdürüyor.

Dolayısıyla, Washington'ın siyasi çıkmazı, ülkeyi yeni kaoslara, gerginliklere ve ekonomik problemlere itiyor, bundan en fazla etkilenen ise yine sıradan vatandaş oluyor.

AA