Enflasyon faizi aştı
-
Tüketici enflasyonu Ağustos ayında beklentilerin üzerinde yüzde 19,25 seviyesinde açıklanırken, gerçekleşen enflasyona göre reel faiz negatif bölgeye geriledi. Tüketici enflasyonu içinde özellikle gıda grubu dikkat çekti. Gıda enflasyonu yüzde 29 ile 28 ayın zirvesine çıktı. Ağustos ayında tüketici enflasyonu ile üretici enflasyonu arasındaki makas açılmaya devam ederek yeni rekora ulaştı.
Ağustos ayında enflasyon yüzde 19 olan politika faizinin üzerine çıktı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre Ağustos'ta tüketici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,25 arttı.
Aylık bazda bakıldığında Ağustos ayında artışın yüzde 1,12 olduğu görüldü.
Çekirdek enflasyonda ise bir önceki aya göre gerileme izlendi. Buna göre Temmuz'da yüzde 17,22 olan yıllık çekirdek enflasyon yüzde 16,76'ya çekildi.
Gıda enflasyonu 28 ayın zirvesinde
Tüketici fiyatlarında gıda enflasyonundaki hızlı yükseliş dikkat çekti. Ağustos'ta gıda fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 29 arttı. Böylelikle yıllık gıda enflasyonunda 2019 Nisan ayından bu yana en yüksek artış görüldü.
Ağustos ayında gıda grubu en yüksek artış gösteren grup oldu.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunu yüzde 22,91 ile ev eşyası ve yüzde 21,76 ile ulaştırma izledi.
Yıllık en düşük artış yüzde 1,79 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 4,79 ile haberleşme, yüzde 7,47 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 10,75 ile eğitim oldu.
Aylık bazda da en yüksek artış gıda ve alkolsüz içeceklerde yaşandı. Aylık bazda gıdayı yüzde 2,27 ile lokanta ve oteller ve yüzde 1,38 ile ev eşyası takip etti.
Aylık düşüş gösteren ana gruplar yüzde 3,08 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 0,77 ile ulaştırma oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Ağustos ayında en az artış gösteren diğer ana gruplar yüzde 0,18 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,31 ile sağlık ve yüzde 0,58 ile eğitim oldu.
Üretici fiyatlarında yükseliş sürdü
Üretici fiyatlarında yükseliş ivmesinin Ağustos'ta devam ettiği izlendi. Buna göre yurtiçi üretici fiyat endeksi Ağustos'ta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 45,52 artış kaydetti.
Üretici fiyatları bir önceki aya göre ise yüzde 2,77 yükseldi.
Üretici-tüketici fiyat endekslerinde kaydedilen yıllık artış arasındaki makas da 26,3 puanla Ağustos ayında rekor tazeledi.
"Bu enflasyon verilen sözden döndürür"
Ekonomistlerin değerlendirmelerinde enflasyonun politika faizini aşmasına ilişkin yorumlar öne çıktı. Ekonomist Haluk Bürümcekçi, enflasyon verilerine ilişkin hazırladığı notta, "Enflasyon görünümünün bu yıl Merkez Bankası'na faiz indirimi için imkan vermeyeceğini düşündüğümüzden Eylül ve takip eden toplantılarda faizlerde bir değişiklik beklemiyoruz. Enflasyon görünümünün bu yıl bankaya faiz indirimi için imkan vermeyeceğini düşündüğümüzden Eylül ve takip eden toplantılarda faizlerde bir değişiklik beklemiyoruz." ifadelerini kullandı.
Gedik Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler ise enflasyon verisinin TCMB'nin faiz indirme eğilimini değiştirmeyeceğini belirtti.
Gönençler düşüş beklenen dönemde sebze meyve fiyatlarında artış görüldüğünü, işlenmiş gıdalarda kur kaynaklı olarak artışların devam edebileceğini aktardı. “ÜFE'den TÜFE'ye geçişkenliği gelecek yıl da göreceğiz" diye Gönençler, çekirdek TÜFE'nin gerilemesinde ÖTV düzenlemesinin etkisi olduğunu söyledi.
Piyasa yüzde 18,7 tahmini yapmıştı
Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin tahmini aylık artışın yüzde 0,7, yıllık artışın ise yüzde 18,7 olacağı yönündeydi.
19 kurumun katıldığı ankette en düşük beklentiyi paylaşan kurum Ağustos ayında aylık enflasyonun yüzde 0,3, yıllık ise yüzde 18,3 olarak gerçekleşmesini öngörmüştü.
En yüksek beklentiyi paylaşan kurum ise tüketici fiyat endeksinin aylık bazda yüzde 1,1 artış göstermesini; yıllık bazda ise 19,2 artmasını tahmin etmişti.
Öncü göstergelerdeki yükseliş ivmesi sürmüştü
Enflasyon açısından öncü göstergelerden biri olan İTO İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi'nde Ağustos ayında yükselişin devam ettiği izlenmişti.
Endekse göre İstanbul'da perakende fiyatlar Ağustos'ta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,89 arttı. Böylelikle İstanbul'da perakende fiyatlarda 2019 Mayıs ayından bu yana en hızlı yükseliş izlendi.
Aylık olarak bakıldığında ise perakende fiyat artışının yüzde 1,88 olduğu görüldü.
İTO endeksinde üretici fiyat göstergesi olarak kabul edilen toptan fiyatlarda da artış ivmesi devam etti.
Buna göre Ağustos'ta toptan eşya fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28,36 arttı. Aylık olarak ise toptan fiyatlar yüzde 1,42 arttı.
TCMB faizin enflasyon üzerinde oluşturulacağını belirtmişti
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası daha önce açıkladığı karar metinlerinde ve farklı platformlarda faizin enflasyon üzerinde belirlenmeye devam edeceği mesajını vermişti.
TCMB'nin Ağustos ayı toplantısının karar metninde şu ifadeler kullanılmıştı: Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir.
