Çin'i ya hala Mao yönetiyorsa?
-
Çin ekonomisi yüzde 7'lik büyüme hedefini tutturamayacak iddialarının ortasında Çin şirket hisseleri yavaş yavaş devletin kontrolüne geçiyor, analistler ise "Maocu yöntem uygulansa Çin ekonomisi nereye varır"ın hesaplarını yapıyor
Çin'in dünya ekonomisinin en büyük lokomotifi olmaya nasıl devam edeceği tartışmaları bütün dünyada yapılıyor.
Peki ekonomik büyümesi yavaşlayan, borsa balonu patlayan Çin'de Mao'nun hayaleti yeninden dolaşmaya başlayabilir mi?
Çin, 2015 yılı için 1990 yılından bu yana en düşük büyüme hedefi olan yüzde 7 oranını hedefledi. Fakat bununla birlikte ülke ekonomisinin ancak yüzde 5 büyümeyi yakalayabileceğine dair spekülasyonlar çoğalıyor. Bu spekülasyonların artmasında üst üste gelen olumsuz ekonomik verilerin etkisi mevcut.
Örneğin en son dış ticaret verisi hayalkırıklığı yarattı. İhracat Temmuz ayında bir yıl ömcesine göre yüzde 8.3 sert düştü. İthalat ise yüzde 8.1 geriledi. Üretici fiyatları ise 2009'dan bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Bununla birlikte Çin borsası ise gördüğü rekor yüksek seviyeden yüzde 53 geriledi, 4 triyon dolardan fazla eridi. İşte bu süreçte regülatörler, borsayı toparlayabilmek için develet destekli fonların büyük şirket hisselerini toplaması gibi bir takım Mao dönemine göz kırpan adımlar attılar.
Bu süreçte devlet destekli baz şirketlerin birleşme ve satın almalarının ise hızlanacağının sinayli verildi.
-Mao'nun hayaleti geri döner mi?
Çin mucizesinin en önemli unsuru olan dışa açılma ve kapitalist uygulamalara izin vermekten vazgeçilmesini ve devrimci lider Mao dönemi merkezi planlamaya dönülmesini savunan pek yok.
Ancak Financial Times'ın haberine göre, bir grup önde gelen ekonomistin yaptıkları bir çalışma bunun o kadar da göz ardı edilecek bir seçenek olmadığı yönünde.
Dallas FED'den, ABD'nin Princeton, Yale ve Paris'teki Sciences Po {SİYANS PO} üniversitelerinden dört ekonomist Mao döneminde verimlilik ve büyüme oranlarını inceledi.
Ekonomistler, elde ettikleri bulguları kullanarak Maocu politikalar uygulansa bugünden 2050'ye kadar Çin'in ekonomik performansı ne olurdu sorusuna yanıt aradılar.
Çalışmaya göre, özel sektörün lağvedilmesi ve merkezi planlamaya dönülmesi bugünden 2050'ye yıllık ortalama yüzde 4 ila 5 büyüme sağlıyor.
Bu oran, ekonomistlerin serbest piyasa temelli reformlar sürdüğünde tahmin ettikleri oranlardan yalnızca yarım puan düşük.
Çalışmayı yürüten ekonomistler, yalnızca ekonomik faktörlere odaklandı ve Maocu politikaların toplumsal maliyetlerini incelemelerine katmadılar.
Çalışmayı yürüten ekonomistlerden Yale üniversitesinden Prof. Aleh Tysvinski, Mao döneminde sanılanın aksine özellikle tarım dışı verimlilik artışının çok iyi olduğunu bulguladıklarını söylüyor.
