Tüketici fiyatları beklenenden hızlı arttı
-
Tüketici fiyatları endeksi Eylül ayında yüzde 0.89 ile beklenenden hızlı artış gösterdi
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Eylül'de yüzde 0.89, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1.53 arttı. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 7.95, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 6.92 oldu.
Bloomberg'in anketine katılan ekonomistlerin tahminlerinin medyanına göre, tüketici fiyatları endeksinin aylık yüzde 0.70 ve yıllık yüzde 7.70 artması bekleniyordu. Üretici fiyatlarındaki artış beklentisi ise aylık yüzde 1.05 ve yıllık yüzde 6.40 seviyelerindeydi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre,Eylül ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında tüketici fiyatları yüzde 7.80, yurtiçi üretici fiyatları yüzde 5.92 artış gösterdi.
Tüketici fiyatları bazında Eylül'de en yüksek fiyat artışı yüzde 22.01 ile patlıcanda gerçekleşti.
Bu arada, TÜFE Ağustos'ta yüzde 0.40, Yİ-ÜFE yüzde 0.98 artmıştı. Yıllık enflasyon ise söz konusu ayda tüketici fiyatlarında yüzde 7.14, Yİ-ÜFE'de yüzde 6.21 olarak gerçekleşmişti.
TÜFE ve Yİ-ÜFE oranları şöyle:
| Aylık Değişim | TÜFE | Yİ-ÜFE | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AYLAR/YILLAR | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
| OCAK | 1,85 | 0,41 | 0,56 | 1,65 | 1,98 | 1,10 | 0,58 | 2,36 | 0,38 | -0,18 | 3,32 | 0,33 | |
| ŞUBAT | 1,45 | 0,73 | 0,56 | 0,30 | 0,43 | 0,71 | 1,66 | 1,72 | -0,09 | -0,13 | 1,38 | 1,20 | |
| MART | 0,58 | 0,42 | 0,41 | 0,66 | 1,13 | 1,19 | 1,94 | 1,22 | 0,36 | 0,81 | 0,74 | 1,05 | |
| NİSAN | 0,60 | 0,87 | 1,52 | 0,42 | 1,34 | 1,63 | 2,35 | 0,61 | 0,08 | -0,51 | 0,09 | 1,43 | |
| MAYIS | -0,36 | 2,42 | -0,21 | 0,15 | 0,40 | 0,56 | -1,15 | 0,15 | 0,53 | 1,00 | -0,52 | 1,11 | |
| HAZİRAN | -0,56 | -1,43 | -0,90 | 0,76 | 0,31 | -0,51 | -0,50 | 0,01 | -1,49 | 1,46 | 0,06 | 0,25 | |
| TEMMUZ | -0,48 | -0,41 | -0,23 | 0,31 | 0,45 | 0,09 | -0,16 | -0,03 | -0,31 | 0,99 | 0,73 | -0,32 | |
| AĞUSTOS | 0,40 | 0,73 | 0,56 | -0,10 | 0,09 | 0,40 | 1,15 | 1,76 | 0,26 | 0,04 | 0,42 | 0,98 | |
| EYLÜL | 1,23 | 0,75 | 1,03 | 0,77 | 0,14 | 0,89 | 0,51 | 1,55 | 1,03 | 0,88 | 0,85 | 7,95 | |
| EKİM | 1,83 | 3,27 | 1,96 | 1,80 | 1,90 | 1,21 | 1,60 | 0,17 | 0,69 | 0,92 | |||
| KASIM | 0,03 | 1,73 | 0,38 | 0,01 | 0,18 | -0,31 | 0,65 | 1,66 | 0,62 | -0,97 | |||
| ARALIK | -0,30 | 0,58 | 0,38 | 0,46 | -0,44 | 1,31 | 1,00 | -0,12 | 1,11 | -0,76 |
| Yıllık Değişim | TÜFE | Yİ-ÜFE | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AYLAR/YILLAR | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
| OCAK | 8,19 | 4,90 | 10,61 | 7,31 | 7,75 | 7,24 | 6,30 | 10,80 | 11,13 | 1,88 | 10,72 | 3,28 | |
| ŞUBAT | 10,13 | 4,16 | 10,43 | 7,03 | 7,89 | 7,55 | 6,82 | 10,87 | 9,15 | 1,84 | 12,40 | 3,10 | |
| MART | 9,56 | 3,99 | 10,43 | 7,29 | 8,39 | 7,61 | 8,58 | 10,08 | 8,22 | 2,30 | 12,31 | 3,41 | |
| NİSAN | 10,19 | 4,26 | 11,14 | 6,13 | 9,38 | 7,91 | 10,42 | 8,21 | 7,65 | 1,70 | 12,98 | 4,80 | |
| MAYIS | 9,10 | 7,17 | 8,28 | 6,51 | 9,66 | 8,09 | 9,21 | 9,63 | 8,06 | 2,17 | 11,28 | 6,52 | |
| HAZİRAN | 8,37 | 6,24 | 8,87 | 8,30 | 9,16 | 7,20 | 7,64 | 10,19 | 6,44 | 5,23 | 9,75 | 6,73 | |
| TEMMUZ | 7,58 | 6,31 | 9,07 | 8,88 | 9,32 | 6,81 | 8,24 | 10,34 | 6,13 | 6,61 | 9,46 | 5,62 | |
| AĞUSTOS | 8,33 | 6,65 | 8,88 | 8,17 | 9,54 | 7,14 | 9,03 | 11,00 | 4,56 | 6,38 | 9,88 | 6,21 | |
| EYLÜL | 9,24 | 6,15 | 9,19 | 7,88 | 8,86 | 1,53 | 8,91 | 12,15 | 4,03 | 6,23 | 9,84 | 6,92 | |
| EKİM | 8,62 | 7,66 | 7,80 | 7,71 | 8,96 | 9,92 | 12,58 | 2,57 | 6,77 | 10,10 | |||
| KASIM | 7,29 | 9,48 | 6,37 | 7,32 | 9,15 | 8,17 | 13,67 | 3,60 | 5,67 | 8,36 | |||
| ARALIK | 6,40 | 10,45 | 6,16 | 7,40 | 8,17 | 8,87 | 13,33 | 2,45 | 6,97 | 6,36 |
Eylülde TÜFE'de yer alan ana harcama gruplarında aylık bazda en yüksek artış, yüzde 1.93 ile ulaştırma ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, TÜFE, Eylül'de bir önceki aya göre yüzde 0.89, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 6.21, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7.95 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 7.80 artış gösterdi.
Ana harcama grupları itibarıyla Eylül'de, aylık bazda en yüksek artış yüzde 1.93 ile ulaştırma ve çeşitli mal ve hizmetler olmak üzere iki grupta görülürken, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1.24, ev eşyası grubunda ve eğlence ve kültür grubunda yüzde 1.16 artış gerçekleşti.
Eylül'de aylık bazda düşüş gösteren tek grup ise yüzde 2.76 ile giyim ve ayakkabı oldu.
- Yıllık değişimler-
TÜFE'de yıllık bazda en yüksek artış, yüzde 13.99 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti. Bunu, yüzde 11.23 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 10.73 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 10.38 ile eğlence ve kültür, yüzde 9.42 ile ev eşyası izledi.
Geçen ay endekste kapsanan 426 maddeden 62'sinin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 275'inin ortalama fiyatlarında artış, 89'unun ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
Sektörlere ve alt gruplara göre aylık ve yıllık değişimler şöyle:
| Sektörler/Alt Gruplar | Aylık Değişim (yüzde) | Yıllık Değişim (yüzde) |
|---|---|---|
| TÜRKİYE | 0,89 | 7,95 |
| Gıda ve alkolsüz içecekler | 1,24 | 10,73 |
| Alkollü içecekler ve tütün | 0,35 | 5,67 |
| Giyim ve ayakkabı | -2,76 | 4,38 |
| Konut | 0,58 | 8,28 |
| Ev eşyası | 1,16 | 9,42 |
| Sağlık | 1,08 | 7,42 |
| Ulaştırma | 1,93 | 2,42 |
| Haberleşme | 0,72 | 2,82 |
| Eğlence ve kültür | 1,16 | 10,38 |
| Eğitim | 0,88 | 5,90 |
| Lokanta ve oteller | 0,97 | 13,99 |
| Çeşitli mal ve hizmetler | 1,93 | 11,23 |
- Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri-
Özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında, TÜFE göstergeleri, Eylül'de aylık bazda enerji ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç yüzde 0.98 arttı. Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri şöyle:
| Kapsam | Aylık değişim (yüzde) | Yıllık değişim (yüzde) |
|---|---|---|
| Mevsimlik ürünler hariç | 0,91 | 8,01 |
| İşlenmemiş gıda ürünleri hariç | 0,76 | 7,23 |
| Enerji hariç | 0,95 | 8,88 |
| İşlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç | 0,80 | 8,21 |
| Enerji ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç | 0,98 | 9,09 |
| Enerji, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve fiyatları yönetilen/yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç | 0,96 | 9,15 |
| Enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri, fiyatı yönetilen/yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler ve işlenmemiş gıda ürünleri hariç | 0,79 | 8,43 |
| İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç | 0,77 | 8,26 |
| Enerji, gıda, alkollü ve alkolsüz içecekler ile tütün ürünleri ve altın hariç | 0,81 | 8,23 |
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), Eylül'de bir önceki aya göre madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 1.26 gerilerken, imalat sanayi sektöründe yüzde 1.54, elektrik, gaz sektöründe yüzde 2.51 ve su sektöründe 0.42 arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Yİ-ÜFE, Eylül'de Ağustos ayına göre yüzde 1.53, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 7.81, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6.92 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 5.92 artış gösterdi.
Sanayinin dört sektörünün Eylül'de, Ağustos ayına göre değişimleri, madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 1.26 azalırken, imalat sanayi sektöründe yüzde 1.54, elektrik, gaz sektöründe yüzde 2.51 ve su sektöründe yüzde 0.42 yükseldi.
Eylül'de bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, yüzde 5.13 diğer mamul eşyalar, yüzde 3.84 metal cevherleri, yüzde 3.47 temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları oldu. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz yüzde 13.20, basım ve kayıt hizmetleri yüzde 0.94 ve gıda ürünleri yüzde 0.58 ile bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olarak kayıtlara geçti.
Ana sanayi grupları sınıflamasına göre Eylül'de en yüksek aylık ve yıllık artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti.
TÜİK rakamlarına göre sektörler ve alt sektörler itibarıyla Eylül'de Yİ-ÜFE'deki aylık ve yıllık artış oranları şöyle:
| Sektörler/Alt Gruplar | Aylık (yüzde) | Yıllık (yüzde) |
|---|---|---|
| Madencilik ve taş ocakçılığı | -1,26 | -2,47 |
| İmalat | 1,54 | 7,34 |
| Elektrik, gaz | 2,51 | 5,29 |
| Su temini | 0,42 | 21,87 |
Türkiye'de Eylül ayında yıllık bazda fiyatların en fazla arttığı bölge, yüzde 8.80 ile "Kayseri, Sivas, Yozgat'' oldu.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre, Eylül'de yıllık bazda fiyatlar ülke genelinde yüzde 7.95 artış kaydetti.
Yıllık bazda en yüksek artışın gözlendiği bölgeler, yüzde 8.80 ile ''Kayseri, Sivas, Yozgat'', yüzde 8.71 ile "Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak", yüzde 8.70 ile "Şanlıurfa, Diyarbakır" ve yüzde 8.61 ile İzmir bölgeleri oldu.
En düşük fiyat artışı ise yüzde 6.23 ile ''Erzurum, Erzincan, Bayburt" bölgesinde gerçekleşti.
Yıllık bazda TÜFE artışı Ankara'da yüzde 7.88, İstanbul'da ise yüzde 8.32 olarak hesaplandı.
İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. düzeyde bulunan 26 bölge içinde, aylık bazda en yüksek artış yüzde 1.21 ile ''Şanlıurfa, Diyarbakır'', geçen yılın aralık ayına göre en yüksek artış ise yüzde 7.55 ile ''Aydın, Denizli, Muğla'' bölgesinde, 12 aylık ortalamalara göre en yüksek artış da yüzde 8.54 ile ''Şanlıurfa, Diyarbakır'' bölgesinde gerçekleşti.
Bölgeler itibarıyla aylık ve yıllık bazda fiyat artışları şöyle:
| İstatistiki bölgeler | Aylık değişim | Yıllık değişim |
|---|---|---|
| Türkiye | 0,89 | 7,95 |
| İstanbul | 1,20 | 8,32 |
| Tekirdağ, Edirne, Kırklareli | 0,83 | 7,11 |
| Balıkesir, Çanakkale | 0,65 | 8,60 |
| İzmir | 0,92 | 8,61 |
| Aydın, Denizli, Muğla | 1,08 | 8,54 |
| Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak | 1,10 | 8,71 |
| Bursa, Eskişehir, Bilecik | 0,96 | 8,29 |
| Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova | 0,90 | 8,10 |
| Ankara | 0,47 | 7,88 |
| Konya, Karaman | 1,15 | 8,20 |
| Antalya, Isparta, Burdur | 0,88 | 7,02 |
| Adana, Mersin | 0,44 | 7,76 |
| Hatay, K.Maraş, Osmaniye | 1,07 | 7,38 |
| Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir | 1,03 | 7,44 |
| Kayseri, Sivas, Yozgat | 0,90 | 8,80 |
| Zonguldak, Karabük, Bartın | 0,83 | 7,72 |
| Kastamonu, Çankırı, Sinop | 0,86 | 7,80 |
| Samsun, Tokat, Çorum, Amasya | 1,00 | 7,92 |
| Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane | 0,88 | 7,11 |
| Erzurum, Erzincan, Bayburt | 0,44 | 6,23 |
| Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan | 0,99 | 7,47 |
| Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli | 0,96 | 6,52 |
| Van, Muş, Bitlis, Hakkari | 0,05 | 7,07 |
| Gaziantep, Adıyaman, Kilis | 1,18 | 8,53 |
| Şanlıurfa, Diyarbakır | 1,21 | 8,70 |
| Mardin, Batman, Şırnak, Siirt | 0,57 | 7,67 |
