Teşvikler ithalata çare olur mu?
2017 yılında yakalanan yüzde 7,4'lük büyümenin itici gücü teşviklerin bu yıl da Türkiye ekonomisinin performansı üzerinde kilit rol oynayacağa benziyor.
Gözler, önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen, Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan ve yatırım tutarı 128 milyar lira olan 23 projenin destekleneceği 'proje bazlı teşvik' programında.. Paket, gümrük vergisi muafiyetinden KDV istisnasına faiz ve hibe desteğinden personel desteğine kadar bir dizi kalem içeriyor.
Kaynaklardan biri olan Nefes Kredisi'nin duyurusu geçtiğimiz hafta yapıldı. TOBB üyelerine KGF aracılığıyla kullandırılacak Nefes Kredisi 7,5 milyar TL büyüklüğünde olacak. Oda üyesi KOBİ’ler aylık 0,99 faiz/kâr payı, 6 ay geri ödemesiz 18 ay vade ile 200 bin liraya kadar kredi kullanabilecekler.
TEŞVİKLERİN ODAĞI 'YERLİLEŞME'
Kaynakların dağıtıldığı kaynaklardan biri olan KOSGEB programları yeniden yapılandırıldı. Teşviklerin temelini yerlileştirme oluşturuyor. KOSGEB'in bu yılki bütçesi ise 2 milyar TL.
Yeni dönemde KOSGEB kaynaklarının büyük kısmı teknoloji üreten KOBİ'lere aktarılacak. Temel hedef cari açığın azaltılması. Bu nedenle ithal ettiğimiz ürünlerin yerli KOBİ'ler tarafından üretilmesine destek olmak amacıyla stratejik ürün destek programı yürütülüyor.
Özellikle ithalatı ihracatından yüksek olan, teknolojik olarak orta yüksek ve yüksek teknolojili alanlarda olan belirli sektörlerdeki ürünlerin yerli üretimini teşvik etmek amacıyla KOBİ'lere bu ürünleri üretmeleri halinde işletme başına 5 milyon liraya kadar yüzde 70'i geri ödemesiz, yüzde 30’u geri ödemeli olmak üzere yüzde 100 destek sağlanacak.
Örneğin "Ben şu ithal ürünü yerli üreteceğim, bunu ürettikten sonra da yerli ya da yabancı şu alıcıya satacağım, bunun için elimde alım sözleşmesi var" diyen firmalar öncelikli olacak.
KOSGEB'in ay sonu hayata geçecek KOBİGEL destek programında iller bazında öne çıkan sektörler desteklenecek. Teşviğin odak noktası teknoloji düzeyi yüksek ve sanayi sektöründeki katma değer üreten firmalar olacak.
KAYNAKLAR HANGİ ALANLARDA KULLANILACAK?
Kuşkusuz akıllara 'Tüm KOBİ'ler teşvikten eşit ölçüde mi pay alacak?' sorusu geliyor. Sorularımızı yanıtlayan KOSGEB Başkanı Cevahir Uzkurt, 3 kişi çalıştıran KOBİ ile 49 kişi çalıştıran KOBİ'ye aynı destek programını uygulamayacaklarını belirtiyor. Yani her firmanın ölçeğine kendi dinamiklerine göre destek programları kurgulanacak.
Büyümenin sürdürülebilirliğinin sorgulandığı bu dönemde teşviklerin büyüme üzerinde geçici etki yaratıp bütçeye ek yük getirecek olması eleştiri konusu. Teşviklerin şirketlere etkisi ise ölçülemiyor. Bu nedenle ithalatı azaltmaya dönük, katma değer yaratan şirketlerin desteklenmesi önemli. Ayrıca kaynakların şirketler bünyesinde hangi alanlarda kullanıldığının denetimi konusunda etkin bir mekanizma kurulması eleştirilerin odağının kaymasına yardımcı olabilir.