Ortadoğu'nun parlayan yıldızı Dubai
Ortadoğu denince akla gelen ilk şehir Dubai. Birleşik Arap Emirlikleri’nin 1971’de kurulduğunu düşünürsek bu algı fena sayılmaz. 2000’li yıllar ve sonrasında yaptığı yatırımların, vizyon değişikliğinin meyvelerini yemeye başladı Dubai.
2015 Ağustos’ta bu ülkeye taşındığımızdan bu yana nerdeyse 7 yıl olmak üzere ancak son 7 aydaki değişiklik hızı inanılmaz. Hadi biraz daha geriye gidelim, pandemiden bu yana BAE hep doğru adımlar attı. Bu yazıda neden bu aralar Dubai'nin yıldızının daha parlak olduğunu anlatmaya çalışacağım.
PANDEMİYİ İYİ YÖNETTİ
Pandemi başlayınca çok çabuk karantina uyguladılar ve sonrasında aşılamayı hızla tamamlayıp normal hayata pek çok ülke/bölgeden önce döndüler. Bunun çok önemli katkıları oldu. Hala da olmaya devam ediyor.
Avrupa’da, Amerika'da ve Asya'da ülkesinde uzun süre karantina uygulanan, özellikle varlıklı bir kesim, Dubai'ye aileleriyle birlikte önce uzun tatile geldi. Sonra beğenince buraya taşındılar; ev aldılar. Pek çok şirketin uzaktan çalışmaya izin vermesi de buna katkı sağladı.
EXPO ETKİSİ
Pandemi sebebiyle 1 sene ertelenen EXPO 2020 ismi değiştirilmeden 1 Ekim 2021’de başladı ve 31 Mart 2022’de sona erdi. Bu donemde EXPO'da pek çok etkinlik, konser oldu. Hem EXPO'da çalışanlar hem de EXPO'yu ziyarete edenler şehirde 6 ay boyunca hareketlilik, ticaret ve kalabalığa sebep oldu.
SUUDİ ARABİSTAN ile REKABET
Uzun zamandan beri abi kardeş gibi olan Suudi Arabistan ile BAE'nin arası bu aralar limoni desek yanlış olmaz. Çünkü artık rakipler. Dubai modeli artık Suudi Arabistan tarafından da uygulanmak isteniyor. Önceki dev projelere ek 2030 vizyonu doğrultusunda yeni dev projeler açıkladılar. Turizme büyük yatırım yapıyorlar. Sosyal hayattaki kısıtlamaları yumuşatıyorlar. Dubai seviyesine gelmeleri elbette zaman alacaktır ama şimdilik görünen o ki bu dönüşüm için gereken siyasi irade ve maddi kaynakları var.
Son zamanlarda görüştüğüm kişilerin dikkatini çekmek için "Suudi Arabistan yeni Dubai" diyorum.
Rekabet artınca Dubai’nin de eli boş durmadı tabii. Bu sene başından itibaren hafta sonu tatilini Cuma-Cumartesi’den Cumartesi-Pazar’a çektiler. Altın vize, uzaktan çalışma vizesi gibi ülkede kalmayı uzatacak ve kolaylaştıracak pek çok yenilik geldi. Bu kararlar da yeni iş insanlarının, yatırımcıların Dubai’ye akmasına sebep oldu.
KRİPTOPARA DÜZENLEMELERİ ve BINANCE’İN GELİŞİ
Dubai her konuda öncü olmak isteyen bir şehir. Dubai’de bir konu ya ilk olmalı ya da en olmalı. Düzenleyiciler uluslararası kripto borsalarının Dubai’ye gelişini kolaylaştırarak önlerini açtılar. Binance’in Dubai’de ofis açacağını duyurup işe alımlara başlaması hem kripto para borsalarını hem de kripto varlık yatırımcılarını bölgeye çekti.
RUSYA UKRAYNA SAVAŞI
Rusya Ukrayna savaşının çıkması ve BAE’nin bu savaşta tarafsız olmasıyla her iki ülkeden kaçan kişi ve paraların yeni adresi Dubai oldu.
BAE / İSRAİL – TÜRKİYE – HİNDİSTAN İLİŞKİLERİ
BAE uzun süredir global bir merkez olma yolunda adımlar atıyor. Önce bölgeye yakın ülkelerle daha sonra ise uzak ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalayarak bölgedeki en büyük ticari merkez olmayı amaçlıyor. Şubat ayında Hindistan ile, daha sonra Türkiye ile uzun süredir kötü olan ilişkileri düzeltme yolunda karşılıklı adımlar atıldı, anlaşmalar imzalandı. Ve 31 Mayıs’ta da İsrail ile anlaşmalar imzalandı. İsrail anlaşması İsrail ile bir Arap ülkesinin yaptığı ilk serbest ticaret anlaşması olması sebebiyle çok önem arz ediyor.
PETROL FİYATLARI
Petrol fiyatlarının 120 dolara çıkması, maliyetlerin çok üzerinde olan fiyatlar sayesinde bu bölgedeki ülkelerin bütçe fazlası vermesini sağladı. Yeni petrol tesisi yatırımı uzun zamandan beri yapılmadığı için petrol fiyatlarının bir süre daha yüksek gitmesini ve Körfez ülkelerinin yeni yatırımlara ayıracak ekstra kaynaklarının olacağını bekleyebiliriz.
KATAR DÜNYA KUPASI
Kasım-Aralık 2022 defa bir körfez ülkesi olan Katarda yapılacak Dünya futbol şampiyonası Katarla birlikte Dubai’ye de çok yarayacak. Yatak ve otel kapasitesi yeterli olmayan Katar yerine pek çok taraftarın Dubai’de kalıp maçlara günübirlik gidip gelmesi bekleniyor. Dünya kupası süresince günlük 60 sefer olacağı söylentiler arasında yer alıyor.
TÜRKİYE İÇİN ANLAMI
İlişkilerin uzun süre donduğu bir dönemden çok iyi olduğu bir döneme geçilmesi, Türk şirketleri için yeni açılımlar anlamına geliyor. Halk tarafından çok sevilen Türkiye turizmine, Türk restoranları ve Türk dizilerine olan talebin ve genel olarak iş hacminin artmaması için bir sebep yok.
Suudi Arabistan’a ise özel dikkat çekmek istiyorum. Bütün yeni ve büyük projeler orada. Nüfus 40 milyona yakın. Türkiye ile ilişkilerde de iyi bir döneme girmek üzereyiz.
Türkiye’nin kaliteli insan gücünü, üretim kapasitesini, Avrupa ve Asya’ya açılan kapı özelliğini kullanarak Körfez bölgesiyle iş birliğini artırmasının hem Türkiye hem Körfez ülkeleri açısından çok faydalı olacağını düşünüyorum.
Son bir uyarı ile bitirelim. Dubai 2008’de benzer bir dönemden geçip daha sonra herkesin arabalarını havaalanında bıkarak kaçtığı bir krize girmişti. Bu sefer durum daha farklı gözüküyor. Ancak tüm dünyada artan enflasyon ve artan faizler biraz gecikmeli olsa da bu bölgeyi de vuracaktır. Petrol fiyatların yüksek seyretmesi bu krizi daha hafif atlatmalarına sebep olabilir. Hazır bu ivme varken Türk girişimcileri ve iş insanlarını bu bölgeye davet edelim. Bu dalgadan Türk şirketleri de faydalansın.
ABD’nin çok müdahil olmadığı körfez bölgesinde sanki işler ve ilişkiler daha iyiye gidiyor.