Turizmde adım adım eylem planı

Rusya ile yaşanan krizin ardından, jeopolitik risklerdeki artış da, sağladığı döviz girdisiyle önemli bir gelir kaynağı olan turizm sektöründeki sıkıntıları artırmaya başladı. Sektörün önemli pazarlarından sadece Rus pazarındaki kaybın yüzde 20’yi bulması, hükumeti de harekete geçirdi. Takibinde Başbakan Ahmet Davutoğlu, 9 adımda kurtarma paketini açıkladı.

Peki acil destek paketi beklenen hareketliliği getirebilecek mi? Paketin küçük büyük demeden tüm sektöre yaygınlaştırılması ve tüm yıla yayılması daha mı etkili olurdu?

Paketin ardından akıllardaki bu soruların yanıtlarını bulmak için sektör temsilcileriyle görüştük.

TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği) Genel Sekreteri Çetin Gürcün, TUROFED (Türkiye Otelciler Federasyonu) Başkanı Osman Ayık, AKTOB (Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği) Başkanı Yusuf Hacısüleyman bakın neler anlattı.

Öncesinde sizlerle birlikte, paket neleri içeriyor bir hatırlayalım...

Birinci eylem maddesi, Türkiye’ye turist getiren A Grubu seyahat acentelerine yönelik. A Grubu acentelere 1 Nisan ile 31 Mayıs 2016 tarihleri arasında uçuş başına 6 bin dolar destek verilmesini öngörüyor. 2.madde, A Grubu seyahat acentelerine Kredi Garanti Fonu teminatı ile kredi kullanma imkanı sağlıyor. En az 400 bin turist getiren acentelere 100 milyon TL.’ye kadar kredi kullanma imkanı getiriyor. 3.madde terör ve doğal afet nedeniyle ödeme güçlüğü yaşayan işletmelere yeniden yapılandırma yapılmasını kapsıyor. Bu madde ile ilgili BDDK özel bir çalışma yapacak. 4.başlık kruvaziyer turizme destek niteliğinde. Belgeli deniz turizmi tesisleri, yeni yatırım ve tesis yenileme işlemlerinde bulundukları bölge teşviklerinden yararlanabilecek. Takiben 5.madde de bir önceki yıl 750 bin dolar döviz getiren turizm tesisleri ihracatçı sayılmasını öngörüyor. Böylelikle Eximbank kredilerinden yararlanma, kredi işlemlerinde kolaylık gibi avantajlardan yararlanabilecek bu tesisler. Pakette Bakanlık belgeli konaklama tesislerinin ecrimisil bedellerinin 2016 yılı ödemelerinin ertelenmesi ve 3 yıla yayılması, Bakanlık tahsisli konaklama tesislerinin toplam ciroların üzerinden alınan pay bedellerinin 2016 yılı ödemelerinin ertelenmesi veya 3 eşit taksitte tahsil edilmesiyle ilgili çalışmalar da yer alıyor.

‘’PAKET OLUMLU AMA KAPSAMI GENİŞLETİLMELİ’’

TÜRSAB Genel Sekreteri Çetin Gürcün konuyla ilgili planı olumlu karşıladıklarını ancak ‘’ TÜRSAB olarak bir eylem paketi Turizm Bakanlığı’na fakat bugün baktığımızda bizim sunmuş olduğumuz önlem paketinde sadece bir madde o da yarım olarak var, onun dışından da sunmuş olduğumuz maddelerin hiç bir tanesi eylem planı içerisinde yer almıyor. 6 bin dolarlık destek meselesi aynı geçtiğimiz yıl Rusya krizi nedeniyle oradaki hareketlendirmeyi artırmak için yapılan şey, bir tek farkı ülke sayısı çoğaltıldı. Bu yıl yaşadığımız sorun, sadece Nisan, Mayıs aylarına özgü bir sorun değil bizim dile getirdiğimiz başından beri bunun, yılın tamamına yayılması.Bir başka madde, kredi garanti fonu teminatlı kredi konusu. Bunlar 5 veya 6 firmaya yönelik dolayısıyla burada sektörün tamamını içine alan, sektörün bugün ki sıkıntısına cevap verecek bir adım değil, bu sayıların mutlaka aşağı çekilmesi gerekiyor. Baktığınızda büyük tur operatörleri büyük sayılar getiriyorlar ama aşağıda on bin, on beş bin, yirmi bin getiren orta boy pek çok operatör var. Dolayısıyla esas büyüklüğü onlar oluşturuyor. Bunun dikkate alınması gerekiyor’’ derken, AKTOB Başkanı Yusuf Hacısüleyman ve TUROFED Başkanı Osman Ayık ‘’Uçak desteğinin fiyat cazibesi oluşturması açısından Avrupa'da bütün yıla yayılmasını arzu etmiştik, önermiştik, şu anda ilk pakette çıkan Nisan ve Mayıs aylarına yönelik bir çalışma var ancak bu yıl için yeteri değil. Bir diğer madde de yer alan kredi garanti fonundan kefaleti açıklayan bir maddemiz var o sadece Türkiye'ye geçen yıl 400 binden fazla yolcu getiren tur operatörlerine sağlanan bir imkan veya acenteye. Burada 400 bin rakamı değil de, 50 bin civarında bir rakam oluşmuş olsaydı bundan yararlanabilecek ve faaliyetini ayakta tutabilecek tur operatörleri ve seyahat acentelerine daha iyi bir destek olmuş olurdu. Bu 400 bin rakamını ve üstünü getiren sadece 9 şirketimiz var, dolayısıyla bunu tabana daha çok yaygınlaştırmak için, bunun 30 bin, 50 bin gibi daha düşük seviyelere çekilmesini umuyoruz. Belki ikinci pakette bu sayıyı muhakkak düşürmek gerekir diye düşünüyoruz’’ şeklinde düşüncelerini yorumladı.

‘’İSTİHDAM ÜZERİNDEKİ YÜKLER AZALTILMALI’’

Turizmcilerin ortak görüşü ise sektörün üzerindeki istihdam yüklerinin azaltılması yönünde. Turizm yatırımcıları‘’Özellikle beklediğimiz bir madde vardı, bu madde ilk pakette söylememiz gerekirse yer almıyor , bu da istihdama yönelik yani çalışanların tekrar işe dönemlerini sağlayacak bir düzenlemeye ihtiyaç var. Azalan turist sayısı çalışanların da azalması demek, buna yönelik istihdamın üzerindeki yüklerin azaltıcı bir takım önlemleri arzu ediyoruz. İstihdamdaki azalış yüzde 30, yüzde 40’ı bulacaktır. Buna yönelik çok hızlı bir şekilde ek bir paketin yayınlanmasını bekliyoruz’’ açıklamasını yapıyor.

TURİZMDE KİŞİ BAŞI GELİRLER AZALIYOR

Sektör 2015’i nasıl bitirdi diyecek olursak aşağıdaki tablolar haliyle sektörün durumunu net bir şekilde açıklıyor. T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan aldığım veriler, turist sayısındaki artışa rağmen kişi başı gelirlerdeki düşüş, Türkiye’yi ucuz tatil ülkesi profiline girdiğini de açıkça gösteriyor.

Turizm sektöründe turist profilindeki değişim de en çok tartışılan konuların başında geliyor. Yıllar içerisinde Fransa, Belçika, Hollanda gibi AB ülkelerinden gelen turist sayısında azalış yaşanırken, Ortadoğu Pazarı’ndan gelen turistlerde artış gözlemleniyor.

2015 yılında turist sayısında ilk 10 ülke arasında artış hızı bakımından en büyük artış yüzde 27,63’lük artışla Irak pazarında yaşandı. Bu ülkeyi Gürcistan yüzde 8,92 ve Bulgaristan yüzde 7,55’lik artışla takip ediyor.

RUS TURİST ROTAYI İSPANYA VE YUNANİSTAN’A ÇEVİRDİ

2015 yılında Türkiye’ye turist gönderen ilk 10 ülke arasında en büyük düşüş yüzde 18,53’lük düşüşle Rusya Federasyonu pazarında yaşandı. Bu ülkeyi Fransa yüzde 18,31 ve Yunanistan yüzde 9,08’lik düşüşle izledi. Şunu belirtmekte fayda var, Ocak 2015 ile Ocak 2016 kıyaslandığında Rus turist sayısındaki azalış oranı yüzde 80’i buldu.Rusya’daki acenteler yasak nedeni ile rotayı Türkiye yerine Yunanistan ve İspanya’ya çevirdi. Turizmde 2016’nın kazananı Yunanistan ve İspanya oldu desek yeridir.

Rakamlar sektörü bu şekilde resmediyor. Resmi, Türkiye lehine çevirmek ise Bakanlığın, sektör oyuncularının, turistik beldelerdeki yetkililerin ve de esnafın elinde.

Unutmayalım, su akar iz bırakır, turist döviz bırakır…