Kanatlı sektörünün risk ve fırsat analizi
Geçen yıl oldukça zor bir dönemden geçen kanatlı ürünleri sektörü için 2016'nın da sıkıntılı başladığını ve bu yılın da kritik geçebileceğini bir önceki yazıda ele almıştık.
Bildiğiniz üzere Türkiye'de son dönemde iflas ertelemeler yeniden gündemde. Kanatlı sektörü açısından da geçen yıl Şeker Piliç'in iflası, Köytür Piliç'in iflas ertelemesi ve grup şirketlerine kayyum atanma sürecine şahit olmuştuk.
Bu yılın başında da kanatlı sektöründe Türkiye’nin önde gelen gıda şirketleri arasında yer alan Banvit, mevcut banka kredi borçlarının yeniden finansmanını sağlamak ve uzun vadeye yaymak amacıyla, çeşitli bankalarla kredi kullanımı konusunda görüşmelere başladığını açıklamıştı. Banvit, geçtiğimiz günlerde ise KAP'a "Şirketimiz tahsisli satış veya sair şekilde kurulabilecek bir ortaklık için potansiyel yatırım gruplarıyla görüşmelere başlama kararı almıştır" açıklama yapmıştı.
Tüm bu gelişmeleri, sektörün geleceği açısından dikkatli okumak gerektiğini düşünüyoruz.
Bir önceki yazımızda kanatlı ürünleri sektörünün hem içeride hem de ihracat pazarında yaşadığı sıkıntıları dile getirmiştik. Söz konusu tespitlerin yer aldığı linki yazımızın sonunda paylaştık.
Bugün de sektörün hazırlamakta olduğu ve önümüzdeki haftalarda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik'e sunmayı planladığı Strateji Belgesi'nde öne çıkan başlıkları dile getireceğiz.
Hazırlanan raporda bir de sektörün güçlü ve zayıf yönleri ile fırsat ve tehditlerin analiz edildiği bölüm var. İşte raporda öne çıkan faktörler:
GÜÇLÜ YÖNLER:
1- Kanatlı hayvanlar en iyi yem dönüşüm oranına sahip. En az yem ile en yüksek verim oranı kanatlılarda görülmekte ve diğer hayvan türlerinden elde edilen ürünlere göre daha ekonomik olmakta.
2- Türkiye'de kanatlı eti sektörünün entegrasyon ve sözleşmeli üretim modeli ile değer zinciri kısa ve güçlü durumda.
3- Üretimde birim alandan en verimli şekilde yararlanılabiliniyor.
4- Broiler üreten çiftçiler sözleşme ile, yumurtalar ise nihai ürün toplama merkezi tarafından alındığından pazarlama sorunları bulunmamakta.
5- Entegrasyon içerisindeki kümesler ve kesimhaneler son teknoloji ile donatılmış uygun kapasite ve hijyen koşullarıyla çalışmakta.
6- Fiyat ile birlikte kolesterol ve yağ oranı düşük olduğundan her gelir seviyesinde tüketicilerin tercih sebebi.
7- Kamu ve özel sektör arasında sağlam işbirliği söz konusu.
8- Yem bitkisi desteklemelerinde artış var.
ZAYIF YÖNLER:
1- Yumurta pazarlaması çoğunlukla aracılar ve toptancılar vasıtasıyla yapılmakta olup üreticiler pazarlamada etkin değil.
2- Kanatlı sektöründe yatırım ve üretim maliyetleri yüksek, AB uyum ve rekabet gücü zayıf.
3- Kümes atıkları ve tavuk dışkısı yönetimi yetersiz. Çevre kirliliği oluşturmakta ve hastalık riskini arttırmakta.
4- Kanatlı ürünleri talebinde mevsimsel dalgalanmalar yaşanmakta.
5- Damızlık, aşı, ilaç ve bazı yem maddelerinde dışa bağımlılık söz konusu.
6- İhracat pazarı dar, ihracatın büyük bölümü birkaç ülke ile sınırlı durumda.
7- Kişi başına kanatlı ürünleri tüketimi gelişmiş ülkelerin gerisinde kalıyor.
8- Maliyetlerin yüksek olması nedeniyle dış pazarlarda rekabette zorlanılıyor.
9- Serbest Ticaret Anlaşmaları yetersiz.
FIRSATLAR:
1- Türkiye, dünyanın en büyük ithalatçı ülkelerine jeo-stratejik yakınlıkta.
2- Ucuz, sağlıklı ve kaliteli hayvansal protein kaynağı nedeniyle her gelir seviyesinde talep devam ediyor.
3- Yatırımı teşvik edici, yerli üretimi koruyucu ve Ar-Ge projelerini destekleyici araçlara sahiplik.
4- Kanatlı etinin; et talebinde kırmızı ete her zaman ikame olarak gösterilmesi.
5- Kanatlı altlığı ve dışkısının gübre olarak değerlendirilebilmesi.
TEHDİTLER/ RİSKLER:
1- Newcastle ve kuş gribi gibi kanatlı hastalıklarına karşı sürekli risk altında olunması.
2- Damızlık materyal ve yem hammaddelerinde dışa bağımlılık.
Yukarıda belirtilen tüm başlık ve maddeler sektörün içinde bulunduğu durumu ve yaşadığı süreci özetler nitelikte.
Bakalım önümüzdeki dönemde riskler ne kadar bertaraf edilecek? Zayıf yönler güçlenecek mi? Güçlü yönler desteklenerek varolan fırsatlardan kazanımlar elde edilebilecek mi?
Hep birlikte izleyip göreceğiz..
Sektörün ithalat tarafında yaşadığı kritik önemdeki bağımlılığını da bir başka yazıda ele alacağız.
Kanatlı ürünleri sektörü 2015'i mumla arayabilir; http://www.bloomberght.com/yorum/irfan-donat/1867487-kanatli-urunleri-sektoru-2015i-mumla-arayabilir
İrfan Donat
Bloomberg HT Editörü