Tarım ve Orman Bakanlığı, son 1 ayda art arda ikinci kez taklit veya tağşiş yapan firmaları ve o firmalara ait markaları liste halinde yayınladı.
Önce 13 Ocak’ta 229 firmaya ait 386 parti ürün ifşa edildi.
14 Şubat itibariyle de taklit ve tağşiş yoluyla tüketici sağlığını hiçe sayan 74 firmaya ait 99 parti ürünü kamuoyuna açıkladı.
Listeyi incelediğiniz zaman bilinenin dışında çok farklı bir şey yok.
Bal yediğimizi düşünürken, bizlere sanayi tipi fruktoz, sakkaroz, glukoz yedirmişler.
Bir dünya para verip naturel sızma zeytinyağı satın aldığımızı düşünürken, tohum yağları ve trans yağların olduğu kalitesiz yağları mutfaklarımıza sokmuşuz.
Yemeklerimize kırmızı toz biber attığımızı sanırken, aslında tabaklarımızda gıda boyası varmış.
Kırmızı et ile köfte, sucuk, kıyma, pide harcı gibi et ürünlerini tükettiğimizi varsayarken, aslında sakatat, kanatlı eti, deri dokusu ile tek tırnaklı etler yedirilmişiz. Tek tırnaklı hayvan tanımına at, eşek, katır ve domuzun girdiğini hatırlatalım.
Süt ve süt ürünleri yediğimizi düşünürken ise bitkisel yağ ve nişastaları mideye indirmişiz.
Aslına bakarsanız buraya kadar okuduklarınızda yeni bir şey yok.
Yıllardır gıda ürünlerinde tüketici sağlığını tehdit eden buna benzer taklit ve tağşişler yaşanıyor.
Bize göre ifşa edilen firmalar ve markalar buzdağının görünen kısmı.
Ama konunun daha kaygı verici tarafı kamunun denetimden ceza ve yaptırımlara kadar bu soruna karşı daha caydırıcı bir yasa çıkartamaması ve adım atamamasında.
Zira mesele yeni değil…
Uzun yıllardır bu sorun var ve kulağımızın üzerine yatmamız sebebiyle her geçen gün büyüyor.
HANGİ BAKAN, NE DEDİ?
Dönemin Tarım Bakanları her defasında bu konuda en kısa sürede adımlar atılacağını söylüyor ama bir türlü o adımlar atılamıyor.
Örnek mi?
2014 yılının Nisan ayı…
Dönemin Tarım Bakanı Mehdi Eker, bakanlığın güvenilir gıdaya yönelik yürütülen çalışmalara ilave olarak sahte, taklit ve tağşiş edilmiş ürünlerin üretim ve satışının engellenmesi ve haksız rekabetin önlenmesi ile halkın güvenilir gıdaya ulaşması amacıyla Ürün Doğrulama ve Takip Sistemin oluşturulması çalışmalarının yürütülmekte olduğunu belirtti.
2015’in Ağustos ayı…
Mehdi Eker Tarım Bakanlığı görevini Kutbettin Arzu’ya devretti.
2015’in Kasım ayı…
Kutbettin Arzu, Tarım Bakanlığı görevini Faruk Çelik’e devretti.
2016 yılının Ocak ayı…
Dönemin Tarım Bakanı Faruk Çelik, "Üretimlerinde 18 kez taklit tağşiş yapan insan sağlığı ile direkt ilgili gıda güvenliğini ortadan kaldıran uygulamalara devam eden, ısrar eden firmalar var. Onun için gerekirse bunların faaliyetlerini sonlandırma ile ilgili çalışmalarımızı gerçekleştireceğiz" dedi.
2016 yılının Haziran ayı…
Dönemin Tarım Bakanı Faruk Çelik, taklit ve tağşiş uygulamalarına dönük yaptırımların yeniden belirlenmesiyle ilgili yasal düzenlemeyi en kısa zamanda Meclis gündemine getireceklerini söyledi. Çelik, “Bu düzenleme ile insan sağlığını tehlikeye sokan gıda ürünlerini üretenler veya piyasaya arz edenlere 100 bin lira idari para cezası verilecek, iş yerleri de 1 yıl süreyle faaliyetten men edilecek" açıklamasında bulundu.
2016 yılının Eylül ayı…
Dönemin Tarım Bakanı Faruk Çelik, tağşiş gıda ile ilgili çalışma yaptıklarını belirterek, cezaların 10 kat artacağını kaydetti. Tağşiş yapanların iş yerinin kapatılacağını ve bir daha başka ad altında dahi olsa açılmasına izin verilmeyeceğini vurgulayan Çelik, "Bakanlık kimsenin gözünün yaşına bakmayacak" dedi.
2017’nin Mayıs ayı…
Tarım Bakanı Faruk Çelik, insan sağlığını tehdit eden gıdaları üreten, taklit ve tağşiş yapan firma veya kişilere verilen cezaların ağırlaştırılmasına yönelik tasarının Başbakanlık’ta olduğunu açıkladı.
2017 yılının Temmuz ayı…
Faruk Çelik Tarım Bakanlığı görevini Ahmet Eşref Fakıbaba’ya devretti.
2017’nin Ağustos ayı…
Tarım Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, insan sağlığını tehdit eden gıdaları üreten, taklit eden veya tağşiş yapan firma ve kişilere verilen cezalarda artış yapılmasına yönelik yasal düzenleme çalışmalarının devam ettiğini bildirdi.
2018 yılının Temmuz ayı…
Ahmet Eşref Fakıbaba, Tarım Bakanlığı görevini Bekir Pakdemirli’ye devretti.
2020 yılının Ocak ayı…
Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, taklit ve tağşişle mücadele konusunda, “Mevcut mevzuatta caydırıcı bir ceza yok. En yüksek mertebeden mevzuata göre ceza veriyoruz. Ama caydırıcı olmuyor. Firmalar ödedikleri cezalardan daha çok para kazandıkları için devam ediyorlar. Bunu da farklı isimler altında, farklı şirketler ve farklı adresler altında yapabiliyorlar” açıklamasında bulundu.
Taklit ve tağşiş suçlarını işleyenlere yönelik yasal düzenlemeyi en kısa sürede Meclis’e getirme konusunda gayretlerinin sürdüğünü söyleyen Pakdemirli, “Taklit ve tağşiş suçlarını işleyenlere yönelik yasal düzenlemeyle ilgili Cumhurbaşkanlığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşmeler sürüyor. Benim gönlüm hapis cezasını ister. Bu hapis cezası veya ticaretten men olabilir" dedi.
Görüldüğü üzere sadece son 6 yıla baktığımızda bile 4 farklı bakan benzer açıklamalar yapıyor ve öteye geçilemiyor.
Ha bugün ha yarın derken 6 yıl geçmiş ama biz hala olduğumuz yerde sayıyoruz.
Taklit ve tağşiş yapan gıda sahtekarlarını ifşa etmek bu işin sadece başlangıcı, asıl önemli olan ifşa sonrasındaki süreç.
İdari yaptırımları ağırlaştırmak, taklit ve tağşiş yapanlara uygulanan cezaları artırmak bu kadar mı zor?
Sahtekarlıkların tekrarlanması halinde cezalarının katlanmasını sağlamak ve söz konusu işletmeleri faaliyetten men edecek yeni düzenlemeler yapmak için ne bekleniyor?
Sağlıksız beslenme kaynaklı hastalıklar hızla artarken, yavaş yavaş ölüyoruz, farkında mısınız?
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
idonat@bloomberght.com
