Bir yeni yıl kararı tavsiyesi: finansal okur-yazarlığınızı artırın
Birçok insan yeni yıl için spora yazılmak, kilo vermek, tatile gitmek, master’a/üniversiteye başlamak gibi kararlar alır. Özel sektörde maaş artışlarının %20’lere yaklaşmasının beklendiği bir dönemde naçizane bir yeni yıl kararı önerisi: finansal bilincinizi artırın.
Özel sektör ücret artış eğilimlerine dair araştırmalarda bulunan Peryön 2019 yılı için %16,6’lık ücret artışı beklerken, Mercer’ın bu yöndeki beklentisi %22 seviyelerinde. Yani özel sektör çalışanlarının önümüzdeki yıl Merkez Bankası’nın %15,2’lik enflasyon tahmininin üzerinde zam alması bekleniyor.
Ücret artışlarındaki gelişmeleri yakından takip etmeyenlere göre %20’lere varan maaş artışı biraz uzak bir ihtimal gibi gelebilir fakat Peryön’e göre son iki yılda maaşlarda gerçek artış oranları, şirketlerin sene başında öngördüğü oranların üstünde gerçekleşti.
Cebinize giren paranın artma ihtimali olan bu dönemde alabileceğiniz belki de en faydalı kararlardan bir tanesi biriktirdiğiniz/biriktirebileceğiniz paranız ile ne yapabileceğiniz. Üstelik bunun için herhangi bir ücret ödemenize gerek de yok.
Biriktirdiğiniz paranızla bir aracı kuruma giderek hesap açmanız durumunda hem yatırım danışmanınızdan finansal bilincinizi artıracak şekilde hem de paranızı değerlendirebileceğiniz alternatif yolları öğrenmek anlamında (çoğunlukla) ücretsiz hizmet alabilirsiniz. Unutmayın, enflasyonla kişisel bazda yalnızca maaş artışınızla mücadele edemezsiniz!
Davranışsal ekonomi alanındaki çalışmalarıyla Nobel ödülü kazanan ekonomist Richard Thaler’a göre insanların ellerindeki mevcut gelirleriyle birikime başlamamalarının nedeni “kayıptan kaçınma” hissiyatı. Zira Thaler’a göre ayda eline 5 bin lira geçen birisi aniden bunun 500 lirasını biriktirmeye başladığında gelirinde %10’luk bir kayıp yaşamış gibi hissediyor.
Öyle ki ING’nin 2017 yılı dördüncü çeyreğinde hazırladığı tasarruf eğilimleri raporuna katılanların yüzde 82’si yeterli gelire sahip olmadığı için tasarruf edemediğini söylerken, yüzde 29’u yakın gelecekte tasarruf yapmayı planladığını belirtti.
Fakat mevzu orada bitmiyor.
Thaler, “gelecekte tasarruf etmeye başlama” niyetinin herkeste olduğunu fakat önemli olanın o niyeti bugün hayata geçirmek olduğunu defalarca vurguluyor.
Thaler’a göre insanların para biriktirememelerinin üç nedeni var; a) Bilgi eksikliği, b) İrade yetersizliği ve c) “Sonra yaparım”cılık.
Örneğin Thaler ve Shlomo Benartzi, “Yarın Daha Fazla Para Biriktirin”[1] başlıklı makaleleri için yaptıkları bir ankette katılımcıların %35’inin önümüzdeki birkaç ay içerisinde tasarruflarını artıracağını belirttiğini fakat bunların %86’sının zamanı geldiğinde herhangi bir girişimde bulunmadığını belirtiyor.
Aynı makaleden bir başka çarpıcı örnek ise birçok ailenin kendileri için uygun tasarruf miktarını bilmemesi nedeniyle para biriktirmediğine dair. Bunun çözümü ise kolay; ekonomik danışmanlık hizmeti veya finansal eğitim almak.
Bu da bizi en baştaki noktaya getiriyor.
Elinizin altında üç beş kuruş varsa eğer 2019’a girerken piyasadaki aracı kurumlardan güvenebileceğiniz bir tanesine ne yapabileceğiniz konusunda danışın. İçinize sinerse hesap açın, kafanızdaki soruları sorabileceğiniz bir finansal danışman edinin ve çok geçmeden finansal okur-yazarlığınız ne kadar artmış bir kenara not edin.
Parayı 2019’da biriktirmeye başlarsınız ama iyisi mi siz kimden danışmanlık hizmeti almak istediğinizi araştırmaya hemen şimdi başlayın.
[1] Richard Thaler & Shlomo Benartzi, Using Behavioral Economics to Increase Employee Saving, https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/380085