Yatırım rüzgarı 2023 yılında da sürecek mi?
Yeni yılın ilk ayını geride bırakmaya hazırlanırken, girişimcilik ekosistemi açısından geçen yıla ilişkin raporlar da yayınlanmaya başladı. Bu yazımında sizlere dünyada ve Türkiye’de FinTek sektörü 2022 yılını nasıl geçirdi, 2023 yılı hedeflere neler gibi konular hakkında kısa bir derleme yapmak isterim.
CB Insight kısa bir süre önce 2022 yılında dünya çapında girişimlerin analizini yapan bir rapor yayımladı. İlk üç çeyreğini de yakından takip ettiğimiz bu araştırma, tüm dünyada odağında teknoloji olan girişimlere yapılan yatırımlardaki düşüşün dördüncü çeyrekte daha da dramatik bir seviyeye geldiğini gösteriyor. Dördüncü çeyrekte küresel risk sermayesi, bir önceki döneme göre yüzde 19 daralarak 65,9 milyar dolar olarak gerçekleşti ve Kovid-19 öncesi fonlama seviyelerine indi. Yılın tamamına baktığımızda ise yatırım iştahındaki düşüş oranının yüzde 35 olduğunu görüyoruz. 2021’de 638 milyar dolar olan tutar 415 milyar dolara indi. Ancak ilginç bir nokta var o da anlaşma sayısındaki düşüş. Sadece yüzde 4 düşüşle 36 bin 177 imza atılmış geçen yıl. Bundan da yatırım turlarındaki sermaye hacimlerinin düştüğünü anlamak mümkün.
Merceğimizi FinTek’lere çevirdiğimizde de benzer bir durumu görüyoruz. Önce en kötüsünden başlayalım, dördüncü çeyrek son 16 çeyrek diliminin en kötüsü olmuş ve şirketler sadece 10,7 milyar dolarlık bir yatırım almış. Ancak yılın genelindeki rakam, 75,2 milyar dolar. 2021’deki 139,8 milyar rakamına göre yüzde 50’ye dayanan bir gerileme görüyoruz. Yatırım çekmede liderlik yine yüzde 36 ile ABD’de… İkinci sırada yüzde 26 ile Avrupa, yüzde 25 ile de Asya geliyor. 2022 yılında FinTek dünyasında liderlik ise komşu Yunanistan’da faaliyet gösteren Viva Wallet’a ait. Mobil yazılım ve ödeme çözümleri sunan şirket, 869 milyon dolarlık yatırım toplayarak birinciliğe oturdu.
Türkiye’de az da olsa artış var
Türkiye’ye ait rakamları ise StartupCentrum ve Startups.watch kısa bir süre önce açıkladı. Sonuçlar sevindirici, zira ülkemizin startup’ları rekor kırdı. Rapora göre, Türkiye’de 2022 yılında 322 yerli startup 1,8 milyar dolar yatırım aldı. Bu rakam, 2021 yılında 1,6 milyar dolardı, kısaca tüm dünyada düşüş varken biz yükselen ülkeler arasında yer aldık.
Yatırımların kırılımına baktığımızda ise yine oyun sektörünü görüyoruz. Oyun sektöründe 30 girişim 437 milyon dolar yatırım çekerken yapay zekâ ve makine öğrenimi alanında faaliyet gösteren şirketler de ilk üçe girdi. Toplam 30 girişim toplam 140 milyon dolar yatırım almış. Hatta yapay zekâ ve makine öğrenimi sektöründe faaliyet gösteren Insider, 1 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’nin yeni unicorn’u olma unvanını da kazandı.
2023 ajandamızda neler olacak?
2022 yılında yatırımcıların en çok ilgi gösterdiği sektörler arasında blokzincir de yer alıyor. 2021’de 7 blokzincir startup’ı yatırım alırken bu sayı 2022’de 18’e yükselmiş. Kısaca yatırımcıların profiline de bakalım. 2022’de startup’lara yatırım yapan 307 kurumsal yatırımcıdan 157’sini yabancılar oluşturmuş. İstanbul yatırım çekmede Avrupa şehirleri arasında altıncı sırada yer almış; oyun sektörü yatırımında ise Londra’dan sonra ikinci sıraya yükselmiş.
Ülke olarak 2022 yılı karnemizin başarılı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Ancak artık yatırımcıların da tüketicilerin de daha seçici olduğu bir döneme girdik. 2021 yılındaki “ne bulursak yatırım yapalım” rüzgarı dindi ve artık herkes kime yatırım yapacağını, hangi ürünü ve çözümü kullanacağını daha dikkatli bir şekilde seçiyor. Artan rekabet FinTek’ler için yeni bir ‘challenge’ dönemi başlatıyor. Teknolojide değişen trendleri iyi analiz eden, bireysel ve kurumsal müşterilerini dinleyerek proaktif davranan şirketlerin 2023’te öne çıkacak. Elbette blokzincir, yapay zekâ önemini artıracak. Öte yandan FinTek sektörü olarak da bir çeşitlenme yaşanacak. Finans, oyun, perakende gibi popüler sektörlerin yanına yenileri de eklenecek. Bize düşen ödev, her sektöre özel çözümlere odaklanmak ve hem finansal yelpazeyi genişletmek hem de teknolojinin demokratikleşmesine katkı sağlamak olacak.