Geçmişte tüm çalışanlar için getirilmek istenen Kıdem Tazminatı Fonu hesabında her yıl için 10 veya 15 günlük kıdem vardı. Şimdi kamu taşeron işçilerine her yıla bir ay kıdemin toplanacak olması harikadır

Taşeron işçiler sorununun aslında çok boyutu var. Ana hastalık olan taşeronlaştırma uygulamalarının ortadan kaldırılması en doğrusu, ama şimdi hastalığın bazı belirtileri tedavi edilmeye çalışılıyor. Taşeronlaştırma, iş süreçlerinin parçalara bölünmesi sonrasında her bir parçanın alt işverenlere verilmesidir ve iş hukukunun kanayan yarasıdır. Çünkü taşeronlaştırma; örgütsüzleştirme, düşük ücretle ve güvencesiz çalıştırmanın dik âlâsıdır. Bakın etrafınıza, örgütlü olması gereken çalışanlar örgütsüz, örgütsüz olması gereken işverenler örgütlüdür. Ancak seçim zamanları yaklaştıkça taşeron işçiler hatırlanmaya ve sesleri dinlenmeye başlanır.

PANSUMAN TEDBİR FON VE İZİN

Mevcut uygulamada, yukarıda sayılanlardan başka taşeron işçilerinin kıdem tazminatı sorundur, yıllık izinleri sorundur. Yeni getirilmek istenilen düzenlemeyle sadece kıdem ve izin sorunlarına çözüm getirilmeye çalışılmaktadır. Getirilmesi düşünülen Kıdem Tazminatı Fonu hesabına sadece “kamu” taşeronları girecek, özel sektör taşeronları girmeyecektir. Bu sebeple bütün taşeron işçilerinin kıdem ve izin sorunlarına çözüm getirmeyecektir.

UYGULAMA NASIL OLACAK?

Getirilmek istenen sisteme göre işçi ücretinin 12’de 1’i her ay fonda birikecek. Adı, “Bireysel Kıdem Hesabı” olacak ve mesela asgari ücretle çalışan kamu taşeron işçisi için taşeron işveren, fona her ay her işçisi için 81 lira 55 kuruş ödeyecek. Bir yılda ödenen tutar da brüt asgari ücrete tekabül edecek. Taşeron işveren de sonra bunu faturası mukabilinde devletten alacak. Ayrıca kamuda çalışan taşeron işçilerinin halen yıllık olan sözleşmeleri de üç yıllık yapılacak ve yıllık izin sorunu da bu şekilde aşılmaya çalışılacak. Mevcut uygulamada her yıl taşeronu değişen işçi ne eskisinden ne de yenisinden izin ve kıdem alamıyor, ama konuyu iş mahkemesine götürdüğünde bütün yılların kıdemi ve izin parasını çalıştığı kamu kurumundan alıyordu. Hükümet şimdi yapacağı değişiklikle taşeron işçisinin mahkemeye gitmeden kıdem tazminatı ile iznini alabilmesine olanak sağlayacak. Mevcut tasarıda bu konuda açıklama yok; bilindiği üzere eski tasarı taslaklarında fonda 10 yıl kalmayana, ölmeyene, emekli olmayana parası ödenmiyordu; şimdiki tasarıda bu konu yazmıyor ama her 3 yılda bir parası ödenmeli diye düşünüyorum. Hatta daha da ileri gidersek, tıpkı Brezilya örneğinde olduğu gibi bütün işçilere her yılın sonunda 13. maaş adı altında kıdemleri ödenmeli ki kıdem tazminatı tartışmaları son bulsun.