Berlin’deyim ve yolda tanıyanlar çevirip soruyor. En çok da eşleri Almanya’da vefat etmiş olanlardan soru geliyor? Ayşe Mitoğlu, yıllar önce Almanya’ya gelmiş ve eşi geçen sene vefat etmiş. Diyor ki, eşimin Türkiye’de hiç sigortası yoktu, bana Türkiye dul aylığı bağlar mı?

GURBETÇİNİN TÜRKİYE’DE SİGORTASI YOKSA DA OLUR?

“Tabii ki olur” dedim, “Hatta istersen ayda 3000 liraya yakın dul aylığın da olur” deyince şaşırdı. “Anlatayım” dedim. Geçen sene vefat eden eşin için SGK’ya (Bağ-Kur kısmına) 1800 günlük yurtdışı borçlanması yap, sen dul aylığı alırsın, varsa çocuklarınız da yetim aylığı alır. 1800 günlük yurtdışı borçlanması için ödeyeceğin günlük rakamı sen seçersin ve seçtiğin rakama göre de alacağın dul-yetim aylığının miktarını belirlersin. Mesela, günlüğü en düşük rakamı yani 12.10 lirayı tercih edersen, 1800 gün için 21 bin 780 lira ödersin ve yaklaşık 500 lira dul aylığın olur. Eğer iki katını seçersen 1000 lira dul aylığın olur. En yüksek seçebileceğin 6.5 katını tercih edersen de SGK’ya 141 bin 570 lira ödersin ve 3000 liraya yakın dul aylığın olur. Bir de şöyle düşün; en yüksek rakamı seçip 141 bin 570 lira ödersen, ayda 3000 lira dul aylığıyla ödediğin parayı 40 ayda geri alırsın. Ha bu arada unutmayalım, sadece kadınlar değil eşlerini kaybetmiş erkekler de aynı işlemi yapıp 3000 lira dul aylığı alabilirler.

TÜRKİYE’DE SİGORTASI OLANLAR DA YAPABİLİR

Benzer olayı Türkiye’de olanlar da yapabilir. Gerek kadın vefat etmişse analıkdoğum borçlanması, halıcılık borçlanması, halk eğitimi usta öğretici borçlanması, gerek erkek vefat etmişse askerlik borçlanması, 30 günden eksik ayları 30 güne tamamlama borçlanması ile hem 900 günü hem de 1800 günü tamamlamak adına veya aslında 900 veya 1800 günü olsa bile daha yüksek dul ve yetim aylığı almak adına bir miktar daha yüksek rakamlardan borçlanmak için yapabilirler.

GURBETTE SAHTE UZMAN VE AVUKATLAR TÜREMİŞ

Berlin, Köln, Münih izlenimlerim sırasında gördüğüm başka bir şey de, gurbetçilerin Türkiye’den emekliliği konusunda önüne gelen sosyal güvenlik konusunda uzman veya uzman avukat olmuş. Bilgilerini ölçmek için soruyorum, bildikleri pek bir şey de yok. Sadece form doldurabilirler, ama o formda nereye ne yazarsa sonucu ne olur haberleri yok. Türkiye’den borçlanarak emekli gurbetçilere acıdım, çok para verip az emekli aylığı alıyorlar.

ALMANYA=KURAL

Almanya’da Almanlar ile diğer ülke vatandaşlarını anında ayırabiliyorsunuz; yok yok tiplerine bakarak değil, hareket ve olaylar karşısındaki tepkilerine bakarak yapabiliyorsunuz. Mesela, koca bir yolda hiç araba olmadığı halde kırmızı ışıkta yeşili bekleyenler varsa Alman’dır; yol zaten boş, neden bekleyeceğim diyenler de genelde bizdendir. Bir olaya ise şaştım, sabrım taştı. Düşünün, orman içinde dar bir yol ve kavşak falan da olmadığı halde tenha yola kırmızı ışık koymuşlar. Bisikletli bir genç, yanan kırmızı ışığı 12 dakika bekleyebiliyor; sormuyor “Bu ışığın burada ne işi var; neden gereksizce 12 dakika kırmızı ışık yanıyor, neden bekliyorum?” diye. Ben çocuğu seyrederken sıkıldım, gidip o ışığı kırasım geldi. Benzer bir şekilde, anlatılan bir hikâye de var. Rus liderlerden birisi, Almanları tanımlamak için demiş ki, “Biz şimdi bu Almanlara ‘Gidin tren garını basın, eylem yapın’ desek inanın hepsi bilet alıp gara girerler”. Hakikaten tam uymuş, her şey kural ve kurala uyanlar hiç sorgulamıyorlar.