Associated Press'in (AP) yayımladığı resmi olmayan verilere göre, Donald Trump yarışa önde başladı. Kamala Harris'in de kritik bazı galibiyetleri olduğu görüldü.
AP tarafından adayların kazandığı eyaletler şöyle sıralandı
Harris'in kazandığı eyaletler
Connecticut (7), Delaware (3), Massachusetts (11), Maryland (10), New Jersey (14), Rhode Island (4), Vermont (3) Illinois (19), New York (28), Colorado (10), District of Columbia (3)
Trump'ın kazandığı eyaletler
Florida (30), South Carolina (9), Alabama (9), Mississipi (6), Oklahoma (7), Tennessee (11) Kentucky (8), Indiana (11), West Wirginia (4), Arkansas (6), Wisconsin (10), Wyoming (3), Ohio (17), South Dakota (3), North Dakota (3), Nebraska (2), Louisiana (8), Texas (40), Missouri (10), Utah (6), Montana (4)
İşte seçimde öne çıkan gelişmeler...
06:21: Harris 3 delegeli Dictrict of Columbia'yı kazandı.
06:08 Harris 10 delegeli Colorado eyaletini aldı
06:00 Trump Montana ve Utah eyaletlerinde de galip geldi. Böylelikle hanesine iki eyaletten toplamda 10 delege daha geldi.
05:50 Trump 10 delege sayısına sahip Missouri eyaletini kazandı
05:45 ABD seçimlerinde ülke genelinde alınan oy oranı önem taşımıyor. Bununla birlikte bu saat itibariyle Donald Trump'ın ülke genelinde oyların yüzde 52,3'ünü, Kamala Harris'in yüzde 46,5'ini aldığı görülüyor.
05:30 AP'nin değerlendirmesine göre seçimlerde bu saat itibariyle iki aday için henüz bir sürpriz görülmedi. Dikkatler farklılışan seçmen tercihleri olan eyaletlerde.
05:13 Trump 40 delege sayısıyla en etkili eyaletlerden biri olan Texas'ı kazandı
05:08 Trump Ohio'yu aldı
05:01 Harris 28 delege sayısıyla New York eyaletini kazandı
04:38 Harris Illinois eyaletinde galip geldi
04:31 Harris New Jersey'i kazandı
04:30 Trump Arkansas'ta seçimi önde tamamladı
04:01 Harris Connecticut'ı aldı
03.40 Trump, Indiana ve Kentucky'nin ardından West Virgina'da da seçimi önde tamamlayacak 23 delegeye ulaştı.
03:20 Trump, Indiana ve Kentucky'de yarışı önde tamamlayarak 19 delegeyi hanesine yazdırdı. Kamala Harris de galip geldiği Vermont eyaletinde 3 delege kazandı.
03.00 Florida (30 delege), Georgia (16 delege), Virginia (13 delege), Vermont (3 delege), South Carolina (9 delege) sandıklar kapandı
ABD’de seçimi kim kazanmak için ne gerekiyor?
ABD’de iki aday da 50 eyalette yapılan Seçiciler Kurulu seçiminde yarışıyor.
Her eyalet, kısmen nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici kurul oyuna sahip. Toplam 538 oy söz konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor.
İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraska'da ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Amerikan halkı, ABD'nin yeni başkanının yanı sıra Kongre’nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 34 sandalye için de oy veriyor.
Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025'te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD'nin 47. başkanı olacak.
Salıncak eyaletler neden önemli?
Seçim tarihine bakıldığında eyaletlerin çoğunun tercihinin belli bir partiden yana olduğu görülüyor. Ancak bazı eyaletlerde tercihlerin değiştiği izleniyor. Bu nedenle genellikle her iki adayın da kazanma ihtimali olan yedi civarında kritik eyalete odaklanılıyor.
Toplam 538 delegenin dağıtılacağı ve 270 delegeye ulaşan adayın başkan olacağı seçim sistemi dolayısıyla esasen tüm gözler salıncak eyaletler durumunda olan olan Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin'de.
Trump ile Harris seçim kampanyalarının son gününü salıncak eyaletlerde geçirdi.
Demokrat Harris, seçimin en kritik eyaletlerinden Pennsylvania'da 5 ayrı seçim mitingi düzenlerken, Trump ise içinde hem Pennsylvania'da, hem North Carolina'da hem de Michigan'daki seçim etkinliklerine katıldı.
ABD seçim sistemi nasıl işliyor?
Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu'na göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor.
ABD seçim sisteminde önemli olan ülke genelinde en yüksek oyu almak değil, en çok delege sayısına ulaşmak. Önemli olan delege sayısı olduğundan, ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın başkan seçilemediği durumlar da oldu.
Bunun son örneği 2016'da yaşandı. Demokrat Parti'nin başkan adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump'tan 3 milyon daha fazla oy almasına karşın yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi.
Anketler ne demişti?
Seçim yarışında Joe Biden çekilmeden önce anketler Donald Trump’ı önde gösteriyordu. Harris’in adaylığının ardından anketlerde ibre Demokratlara döndü. Fakat son dönemde Trump arayı kapatıp öne geçmişti.
Anket ortalamalarını alan Real Clear Politics’in verileri Trump’ın seçim gününe anketlerde az da olsa önde girdiğini göstermişti.
Yarışın ilerleyen saatlerinde yayınlanan bir dizi anket, hem ulusal, hem de salıncak eyaletler arasında yarışın başa baş geçtiğini göstermişti.
New York Times gazetesi ile Siena College ortaklığındaki son anket, Demokrat Partinin Başkan Adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Partiden rakibi Donald Trump’ın, sonuç açısından belirleyici olacak “salıncak eyaletlerde” yarışı yakın götürdüğünü gösterdi.
Ancak sürpriz sonuçlar da olabilir. Örneğin, hafta sonu Iowa'daki bir anket Harris'in önde olduğunu göstererek pek çok siyasi analisti şaşırttı. Bu, onun beyaz seçmenler arasındaki gücünün potansiyel bir işareti. Alaska da Harris'in kaybetme ihtimalinin küçük olduğu başka bir eyalet. Trump ise New Mexico veya New Hampshire'da kendi sürprizlerini gerçekleştirebilir.
Seçimlere giderken yaşanan en kritik gelişmeler
ABD 5 Kasım’daki seçimlere kritik gelişmelerin yaşandığı bir seçim dönemiyle geldi.
ABD Başkanı Joe Biden ve eski başkan Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki ilk tartışmalarını Haziran sonunda gerçekleştirmişti.
Atlanta'daki CNN Başkanlık Tartışması'nda iki aday, yaklaşık dört yıl sonra ilk kez, seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna etmek üzere bir araya gelmişti. Biden'ın 90 dakika süren tartışma boyunca zaman zaman düşüncelerini toparlayamaması ve bazı noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması Demokratlarda kaygıya yol açmıştı.
ABD'nin Wisconsin eyaletinde yayın yapan "The Earl Ingram Show" radyo programına konuk olan Biden, 27 Haziran gecesi yapılan canlı yayın münazarasındaki performansını değerlendirmiş ve adaylıktan çekileceği yönündeki spekülasyonlara cevap vermişti. Biden, Trump ile karşılaştığı münazarada kötü performans gösterdiğini kabul ederek, "Berbat bir gece geçirdim. Çuvalladım ve hata yaptım. Bu sadece sahnede 90 dakikalık bir şey, 3,5 yılda ne yaptığıma bakın" demişti.
Temmuz ayına gelindiğinde Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan eski ABD Başkanı Trump, Pensilvanya'daki mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada silahlı saldırıya uğramıştı. Sağ kulağından yaralanan Trump'ın sağlık durumunun iyi olduğu bildirilmişti.
Temmuz ayında yaşanan en kritik gelişme ise Biden’ın, adaylıktan çekildiğini duyurması olmuştu. Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Başkan Yardımcısı Kamala Harris'i aday olarak onayladığını ve desteklediğini bilmişti.
Ağustos ayında ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Chicago kentindeki Demokrat Parti Kongresi'nde (DNC) 47. ABD Başkanlığı için resmen adaylığı kabul etmişti.
Eylül ayındaki Trump ile Harris'in ilk düellosunda baskın olan taraf Harris olmuştu. münazara, ABD Başkanı Joe Biden’ın başarısız bir performans sergilediği ve nihayetinde başkanlık yarışından çekilmesine ve Harris’i Demokratların yeni adayı olarak desteklemesine neden olan Haziran ayındaki münazara ile tam tersi bir şekilde sonuçlandı. Trump’ın destekçileri moderatörleri eleştirirken, bahis platformları Harris’in seçimi kazanma ihtimalinin arttığına işaret etti.
Eylül ayında Donald Trump ikinci suikast girişimiyle karşı karşıya kaldı.
ABD'de Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump'a suikast girişiminde bulunacağından şüphelenilen silahlı bir kişi tutuklanırken Trump'ın güvende olduğu belirtildi.
Emniyet yetkilileri, Trump golf oynadığı sırada sahanın birkaç yüz metre ötesinde çalılıklarda silahlı bir kişinin Gizli Servis görevlileri tarafından tespit edildiğini ve bu kişiye ateş açıldığını belirttiler.
82 milyonu aşkın kişi erken oy kullandı
Florida Üniversitesi Seçim Laboratuvarı'nın paylaştığı verilere göre, Eylül ayı ortalarında başlayan erken oy işlemlerinde bugüne kadar 82 milyonu aşkın vatandaş oy kullandı.
Bunlardan 44 milyondan fazlası şahsen oy kullanırken, 37 milyonun üzerinde seçmen posta yoluyla erken oy verdi.