Rusya-Ukrayna savaşı enerji piyasalarına nasıl yansıdı?

İlayda Kılı&ccedil;ay Avrupa da, enflasyondaki ani artış ve ekonomideki keskin yavaşlama, Rusya&rsquo;nın Ukrayna&rsquo;yı işgali ve bunun sonucunda ortaya &ccedil;ıkan enerji şokunun sonucuydu. Savaş, piyasa i&ccedil;in artık &ouml;n planda g&ouml;r&uuml;nm&uuml;yor, ancak enerji ve ticaret akışlarındaki kesinti devam ediyor ve hen&uuml;z tam olarak ortadan kalkmadı. Avrupa i&ccedil;in enerji krizi sona ermedi Rusya&rsquo;dan Euro B&ouml;lgesi&rsquo;ne ihra&ccedil; edilen gaz miktarı 2022 sonunda tarihi d&uuml;ş&uuml;k seviyelere inerek y&uuml;zde 20&rsquo;ye geriledi. Savaş &ouml;ncesinde bu oran y&uuml;zde 50 seviyelerindeydi. LNG pazarlarından yararlanan ve kışı &lsquo;yumuşak&rsquo; ge&ccedil;iren Avrupa aldığı tasarruf &ouml;nlemleriyle de deposunu kışa hazırladı. Ancak Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol&rsquo;a g&ouml;re 2023-2024 yılları Avrupa i&ccedil;in hala riskli. Rusya&rsquo;dan arzın azalmasıyla Avrupa nın LNG ithalatı 2022 de bir &ouml;nceki yıla g&ouml;re y&uuml;zde 60 arttı. Birol, petrol ve gaz end&uuml;strisinin 2022&rsquo;de 4 trilyon dolar kar elde ettiğini s&ouml;yledi. Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstit&uuml;s&uuml;&lsquo;n&uuml;n (IEEFA) K&uuml;resel LNG G&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml; raporuna g&ouml;re &ccedil;oğunluk ABD, Katar ve Rusya dan geldi. ABD den yapılan LNG ithalatı y&uuml;zde 143, Katar dan yapılan ithalat ise y&uuml;zde 23 arttı. 2022 de en &ccedil;ok LNG ithalatını Fransa, İspanya, Birleşik Krallık, Hollanda, İtalya, T&uuml;rkiye ve Bel&ccedil;ika yaptı. 2022 de Rus LNG sinin en b&uuml;y&uuml;k ithalat&ccedil;ıları ise Fransa, İspanya, Bel&ccedil;ika ve Hollanda oldu. Fransa, İspanya ve Bel&ccedil;ika, Rus LNG ithalatını toplamda y&uuml;zde 55 oranında &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de artırdı. Buna karşılık, Hırvatistan, Litvanya, Portekiz, İsve&ccedil; ve Birleşik Krallık, 2022 de Rus LNG ithalatlarını keskin bir şekilde azalttı. Rusya nın Ukrayna yı işgaliyle birlikte &lsquo;enerji krizinin&rsquo; g&uuml;ndeme gelmesiyle yenilenebilir enerji kaynakları &ouml;nem kazandı. Birol, &ldquo;D&uuml;nya, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki 5 yılda, &ouml;nceki 20 yılda yaptığı kadar yenilenebilir enerji eklemeye hazırlanıyor dedi. Avrupa Merkez Bankası da savaşın birinci yılında savaşın b&ouml;lge enflasyonuna nasıl etki ettiğine ilişkin blog yazısını paylaştı. Yazıda Euro B&ouml;lgesi&rsquo;nde 2022 de enerjinin a&ccedil;ık ara enflasyonun en &ouml;nemli itici g&uuml;&ccedil; olduğu belirtilirken, son zamanlarda en b&uuml;y&uuml;k katkının ise enerji yoğun sekt&ouml;r olan gıdadan geldiği belirtildi. Gıda fiyatları Ocak 2023 te bir yıl &ouml;ncesine g&ouml;re y&uuml;zde 14,1 arttı. Enerji ve gıdanın b&uuml;y&uuml;k bir kısmını oluşturduğu y&uuml;ksek enflasyonun ekonominin t&uuml;m alanlarında ve &ouml;zellikle d&uuml;ş&uuml;k gelirli hanelerin g&uuml;nl&uuml;k yaşamlarında &ouml;nemli &ouml;l&ccedil;&uuml;de olumsuz etki yaratmaya devam ettiği vurgulandı ve reel gelir kaybının ka&ccedil;ınılmaz olduğuna vurgu yapıldı. D&uuml;nya Bankası ise Kovid-19 salgını ve Ukrayna daki savaşla ilgili şokların, d&uuml;nyanın uzun s&uuml;redir devam eden aşırı yoksulluğu 2030 a kadar sona erdirme hedefine ulaşamayacağı anlamına geldiği konusunda uyardı. &ldquo;Rusya&rsquo;nın uluslararası gaz ticaretindeki payı 2023&rsquo;te y&uuml;zde13 civarına gerileyecek&rdquo; UEA Başkanı Birol, savaşın birinci yılında kaleme aldığı yazısında Rusya&rsquo;nın petrol ve gazdan elde ettiği gelirin Ocak&rsquo;ta &ouml;nceki yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re yaklaşık 12 milyar dolar d&uuml;şerek y&uuml;zde 40 azaldığını belirtti. Elektrikli ara&ccedil; satışlarının y&uuml;zde 60 arttığını da ifade eden Birol, Rusya&rsquo;nın uluslararası gaz ticaretindeki payının 2023&rsquo;te y&uuml;zde 13 civarına gerileyeceğini belirtti. Birol Rusya&rsquo;nın enerji hamlesinin başarısız olduğunu s&ouml;ylerken, &ldquo;Rusya, yaptırımlar nedeniyle yalnızca b&uuml;y&uuml;k m&uuml;şterileri kaybetmekle kalmıyor, aynı zamanda kilit teknolojilere ve finansmana erişimi de kaybediyor&rdquo; dedi. Enerji krizinden hen&uuml;z &ccedil;ıkılmadığının altını &ccedil;izen Birol, piyasadaki yapısal değişiklikleri uygulamanın zamanı olduğunu ve h&uuml;k&uuml;metlerin temiz enerjiye ge&ccedil;işi hızlandırmalarını umduğunu belirtti. OECD: 2023 daha iyi ge&ccedil;ecek Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (OECD) Genel Sekreteri Mathias Cormann, k&uuml;resel ekonomik g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml;n bu yıl daha parlak olduğunu ancak enflasyon sorunlarının devam ettiğini ve bu alanda atılması gereken daha &ccedil;ok adımın olduğunu s&ouml;yledi. OECD savaşın enerji fiyatları &uuml;zerinde 1970&rsquo;lerden bu yana g&ouml;r&uuml;lmemiş bir şok yarattığını s&ouml;ylemişti. Savaşın yıl d&ouml;n&uuml;m&uuml;nde Rusya&rsquo;ya ABD&rsquo;den yaptırım İşgalin başlamasının ardından, S&amp;P Global Market Intelligence verilerine g&ouml;re, Rusya nın kobalt, bakır, elmas, demir cevheri, altın ve diğer metaller ile madencilik &uuml;r&uuml;nleri ihracatının değeri Şubat ve Nisan 2022 arasında y&uuml;zde 35,5 d&uuml;şt&uuml;. Bu keskin d&uuml;ş&uuml;şten bu yana, ihra&ccedil; edilen bu malların k&uuml;m&uuml;latif değeri nispeten sabit kaldı. Rus petrol&uuml; pazar bulmakta zorlanırken, titanyum, nikel ve al&uuml;minyum gibi maddelerde Rusya &ccedil;ok &ouml;nemli bir tedarik&ccedil;i olduğundan ve g&uuml;mr&uuml;k vergileri uygulamak birden fazla pazar i&ccedil;in sorun yaratacağından ABD yaptırımlarından ka&ccedil;ınmıştı. Ancak savaşın birinci yılında ABD, bug&uuml;ne kadar 14 binin &uuml;zerinde yaptırımla karşılaşan Rusya&rsquo;ya, &uuml;lkenin metal ve madencilik sekt&ouml;r&uuml;n&uuml; de hedef alan yeni bir yaptırım paketi a&ccedil;ıklayarak Rusya da &uuml;retilen al&uuml;minyum ve t&uuml;revlerine y&uuml;zde 200 g&uuml;mr&uuml;k vergisi uygulayacağını a&ccedil;ıkladı.

Rusya-Ukrayna savaşı enerji piyasalarına nasıl yansıdı?

Savaşın yıl dönümünde enerji alanında yapılan yaptırımlar piyasa için artık ön planda görünmüyor fakat enerji piyasası üzerindeki etkileri halen devam ediyor.

Avrupa için enerji krizi sona ermedi

Öne Çıkanlar