TCMB kurun enflasyona etkisini hesapladı

Yayımladığı 3. enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon beklentilerini keskin şekilde yukarı revize eden T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), d&ouml;viz kurundan enflasyona ge&ccedil;iş etkisinin son yıllarda hızlandığına vurgu yaptı. Raporda, dalgalı kur rejimine ge&ccedil;iş sonrasında yavaşlama eğilimine giren d&ouml;viz kurundan t&uuml;ketici fiyatlarına ge&ccedil;iş etkisinin 2018 sonrası tekrar y&uuml;kselişe ge&ccedil;tiği, 2020 yılı ile birlikte ise hızlandığı ifade edildi. Raporda, &ldquo;G&uuml;ncel tahminler, ge&ccedil;mişte zamana yayılan ge&ccedil;iş etkisinin son yıllarda t&uuml;ketici fiyatlarına daha hızlı bir bi&ccedil;imde yansıdığına işaret etmektedir&rdquo; denildi. &ldquo;Maliyet kanalından gelen ge&ccedil;işkenlik y&uuml;zde 25&rdquo; Kur ge&ccedil;işkenliğinin boyutunu, standart vekt&ouml;r otoregresyon (VAR), Bayes&ccedil;i VAR ve zamana g&ouml;re değişen parametre modelleri gibi farklı modeller &uuml;zerinden takip ettiğini belirten TCMB, model sonu&ccedil;larına g&ouml;re son bir yıllık d&ouml;nem i&ccedil;in maliyet kanalından gelen ge&ccedil;işkenliğin y&uuml;zde 25 civarında olabileceğini tahmin etti. B&ouml;ylece TCMB, d&ouml;viz kuru sepetindeki y&uuml;zde 10&rsquo;luk bir değer artışının t&uuml;ketici fiyatlarına maliyet kaynaklı etkisinin bir yıllık bir s&uuml;re zarfında 2,5 puan civarında olduğunu &ouml;ng&ouml;rd&uuml;. S&ouml;z konusu rakamın ortalama bir etki olduğunu belirten TCMB, d&ouml;viz kurundan enflasyona ge&ccedil;iş etkisinin d&ouml;nemsel fakt&ouml;rlere g&ouml;re değişebileceğini de belirtti. &ldquo;T&uuml;ketim kalıplarındaki değişimler kur ge&ccedil;işkenliğindeki artışı etkiliyor&rdquo; TCMB, enflasyon raporunda kur ge&ccedil;işkenliğindeki artışın kaynakları olarak ise dikkat &ccedil;eken unsurlardan birinin t&uuml;ketim kalıplarındaki değişimler olduğunu ortaya koydu. Yapılan incelemelere g&ouml;re t&uuml;ketici fiyatları i&ccedil;erisindeki maddelerden kur ge&ccedil;işkenliği g&ouml;rece y&uuml;ksek olanların sepet i&ccedil;erisindeki ağırlıkları zaman i&ccedil;erisinde artma eğiliminde. TCMB, kur ge&ccedil;işkenliği y&uuml;ksek gruplardan biri olan dayanıklı t&uuml;ketim mallarının sepet i&ccedil;erisindeki ağırlığının n&uuml;fus yapısındaki değişimlerle beraber ger&ccedil;ekleşen hanehalkı sayısındaki artışın da etkisiyle, 2005 yılına g&ouml;re neredeyse iki katına &ccedil;ıktığını kaydetti. &ldquo;Sepet i&ccedil;erisinde ithal malların oranı arttık&ccedil;a, kur ge&ccedil;işkenliğinin etkisi y&uuml;kseliyor&rdquo; TCMB diğer yandan, kur gelişmelerinin enflasyona yansımasının maliyet kanalının yanı sıra bilan&ccedil;o ve beklenti kanalları &uuml;zerinden de ger&ccedil;ekleştiğini kaydetti. Bu kanalların arasında en belirginin maliyet kanalı olduğunun altını &ccedil;izen TCMB, T&uuml;rkiye&rsquo;deki kur ge&ccedil;işkenliğinin ithal girdi kullanım oranının ima ettiği maliyet artışlarından daha y&uuml;ksek ger&ccedil;ekleşebildiğini, bundan dolayı olası diğer kanalların da dikkate alınması gerektiğini s&ouml;yledi. Kur gelişmelerinin ithal edilen &uuml;r&uuml;n fiyatlarına doğrudan yansırken, yurt i&ccedil;inde &uuml;retimi yapılan &uuml;r&uuml;n fiyatlarına da ithal ara malı ve enerji gibi yurt dışı kaynaklı girdiler sebebiyle etki ettiği belirtilen raporda, &ldquo;T&uuml;ketim sepeti i&ccedil;erisindeki ithal malların ve ithal i&ccedil;eriği yoğun olan &uuml;r&uuml;nlerin oranı arttık&ccedil;a t&uuml;ketici fiyat endeksinin kur ge&ccedil;işkenliği de y&uuml;kselmektedir&rdquo; denildi. Bilan&ccedil;o kanalınin ise yabancı para bor&ccedil;luluğu y&uuml;ksek olan firmaların, yerel para biriminin değer kaybettiği d&ouml;nemlerde baskı altında kalmasıyla kendini g&ouml;sterdiğini belirten TCMB, &ldquo;Bilan&ccedil;o kanalı ile gelen bu baskı, firma satış ve yatırımlarını olumsuz etkilemekte ve firmalar, oluşan bu baskıyı hafifletmek i&ccedil;in fiyat artışlarına gidebilmekte. Yapılan &ccedil;alışma, yabancı para bor&ccedil;luluğu y&uuml;ksek olan sekt&ouml;rlerin kur şoku sonrasında &uuml;retici fiyatlarını daha fazla artırdıklarını g&ouml;stermektedir&rdquo; dedi. Kur gelişmelerinin beklenti kanalı &uuml;zerinden etkisinin ise fiyat belirleme sırasında bir sonraki g&uuml;ncelleme d&ouml;nemine kadar ge&ccedil;ecek s&uuml;rece dair beklentilerin de fiyatlama davranışına dahil edilmesi sonucunda ortaya &ccedil;ıktığı belirtildi. &Ouml;zellikle hizmet kalemlerinde ortaya &ccedil;ıkan bu hareketin kira, eğitim ve sağlık gibi kalemlerin de kur kaynaklı oluşan enflasyonist ortamdan dolaylı olarak etkilenmesine sebep olduğu aktarıldı. TCMB&rsquo;nin raporunda ayrıca, y&uuml;ksek dolarizasyon, y&uuml;ksek cari a&ccedil;ık, y&uuml;ksek yabancı para bor&ccedil;luluğu ve y&uuml;ksek risk primi gibi dış kırılganlıklardaki artışların da kur ge&ccedil;işkenliğini arttırdığı yer aldı. &ldquo;Temel mal ve enerji gruplarında kur ge&ccedil;işkenliği daha y&uuml;ksek&rdquo; Enflasyon raporunda kur ge&ccedil;işkenliğinin g&ouml;rece y&uuml;ksek olduğu ana grupların beklendiği gibi ticarete konu olan temel mal ve enerji olduğu ifade edildi. Temel mal grubundaki y&uuml;ksek kur ge&ccedil;işkenliğinin kaynağına bakıldığında ise ithal yoğunluğu y&uuml;ksek olan dayanıklı t&uuml;ketim malları &ouml;ne &ccedil;ıkarken, bu gruptaki ana belirleyicinin otomobil fiyatları olduğu izlendi. Enerji grubuna bakıldığında ise grup bileşenlerinin sahip olduğu y&uuml;ksek yurt dışı bağımlılığın kur ge&ccedil;işkenliğini artırdığı, yurt i&ccedil;i gelişmelere duyarlılığı y&uuml;ksek ve uluslararası ticarete konu olma kapasitesi sınırlı olan hizmet grubunda ise kur ge&ccedil;işkenliğinin daha sınırlı olduğu belirtildi.

TCMB kurun enflasyona etkisini hesapladı

Öne Çıkanlar