Tarım ve gıda sektöründe yeni yatırım ve fırsatlar

Covid-19 salgınıyla birlikte yıldızı parlayan sekt&ouml;rlerin başında tarım ve gıda geliyor. K&uuml;resel &ccedil;apta, sekt&ouml;re dair yeni oyun planları ve &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nem i&ccedil;in oluşturulan stratejiler neredeyse herkesin ana g&uuml;ndem maddesi haline geldi. İşte b&ouml;yle bir ortamda M&uuml;stakil Sanayici ve İşadamları Derneği (M&Uuml;SİAD) ile Letven Capital, tarım, gıda ve teknolojileri alanına odaklı TARS Girişim Sermayesi Yatırım Fonu i&ccedil;in stratejik işbirliği kararı aldı. M&Uuml;SİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan ve Letven Capital Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Kamil Kılı&ccedil;&rsquo;ın birlikte ger&ccedil;ekleştirdiği online basın toplantısını biz de izledik. İşbirliğinin detaylarının anlatıldığı toplantıda aldığımız notları sizlerle de paylaşalım. Letven Capital Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Kamil Kılı&ccedil;, uzun s&uuml;redir tarım, gıda ve teknolojileri alanındaki &ouml;nc&uuml; 7 &uuml;lkeyi ve yatırım fonlarını incelediklerinden bahsederek, Gıda-Tarım ve Teknoloji Girişim Sermayesi (TARS) Yatırım Fonu nu Aralık 2019&rsquo;da SPK&rsquo;dan izin alarak hayata ge&ccedil;irdiklerini anlattı. Kazım Kılı&ccedil;, ilk etapta hedeflenen fon b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n 200 milyon TL olduğunu ve bu rakama 2021 sonuna kadar ulaşmayı planladıklarını s&ouml;yledi. 7 yıl i&ccedil;inde ise s&ouml;z konusu fon b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; 10 katına &ccedil;ıkartarak 2 milyar TL&rsquo;lik hacme ulaşmayı ama&ccedil;ladıklarını kaydeden Kılı&ccedil;, şu ana kadar yaklaşık 30 milyon liralık taahh&uuml;t edilmiş fon i&ccedil;in &ouml;n anlaşma imzalandığını belirtti. Kılı&ccedil;, fon portf&ouml;ylerinde y&uuml;zde 70 yerli, y&uuml;zde 30 yabancı yatırımcı hedefleri olduğunu dile getirdi. TARS Girişim Sermayesi Yatırım Fonu nun ama&ccedil;larından bahseden Kılı&ccedil;, fonun y&uuml;zde 30 u ile fikir, start-up ve mikro &ouml;l&ccedil;ekli girişimlere, y&uuml;zde 70 i ile k&uuml;&ccedil;&uuml;k ve orta &ouml;l&ccedil;ekli girişimlere yatırım yapacaklarını dile getirdi. Kamil Kılı&ccedil;, k&uuml;resel pazardaki rekabet&ccedil;i &uuml;lkeleri ve kriterleri şu c&uuml;mlelerle &ouml;zetledi: &ldquo;D&uuml;nyada tarım, gıda ve teknoloji alanında K&uuml;resel Girişimcilik Endeksi, İnovasyon Kapasitesi, &Uuml;niversite End&uuml;stri İş birliği, Şirketlerin Ar-Ge ve İnovasyon Harcamaları, Girişim Sermayesi Fonları Yatırımı, her bin kişiye d&uuml;şen start-up sayısı kriterlerine g&ouml;re &uuml;lkeler değerlendirildiğinde, Avustralya, ABD, İsrail, İngiltere, Kanada, Hindistan ve Yeni Zelanda &ouml;ne &ccedil;ıkıyor.&rdquo; 7 YILDA 100 MİLYAR DOLAR YATIRIM Tarım, gıda ve teknolojileri alanındaki girişim sermayesi yatırım fonlarının k&uuml;resel anlamda son 7 yılda 5 bin 462 girişime 100 milyar dolar yatırım yaptığını hatırlatan Kılı&ccedil;, s&ouml;z konusu 100 milyarlık yatırımın alt kırılımlarını ş&ouml;yle sıralıyor: &ldquo;Son 7 yılda, pazar yeri &ccedil;&ouml;z&uuml;mlerine 14 milyar dolar, online restoran &ccedil;&ouml;z&uuml;mleri ve paketi satışı yapan girişimlere 13 milyar dolar, bulut tabanlı perakende &ccedil;&ouml;z&uuml;m hizmeti veren iş modellerine 12 milyar dolar, topraksız tarım, alg &uuml;retimi, dikey tarım teknolojilerine 11 milyar dolar, &ccedil;ift&ccedil;i merkezli finansal teknoloji &ccedil;&ouml;z&uuml;mlerine 9 milyar dolar, gıda g&uuml;venliği, izlenebilirlik, lojistik ve &uuml;r&uuml;n işleme teknolojilerine 8 milyar dolar, inovatif gıdalara 7 milyar dolar, mağaza i&ccedil;i perakende ve restoran yazılımlarına 6 milyar dolar, ev paket &uuml;r&uuml;n ve pişirme teknolojilerine 5 milyar dolar, &ccedil;iftlikte robot ile &ccedil;&ouml;z&uuml;m sunan teknolojilerine 4 milyar dolar yatırım yapılırken, tarla, &ccedil;iftlik yazılımları ile nesnelerin interneti &ccedil;&ouml;z&uuml;mlerine 3 milyar dolar ve biyoenerji, biyomateryal &ccedil;&ouml;z&uuml;mlerine ise 1 milyar dolar yatırım yapıldı.&rdquo; Kamil Kılı&ccedil;&rsquo;a g&ouml;re teknoloji alanında, biyoteknoloji, gıda teknolojisi, paketleme teknolojileri, &ccedil;evre kontrol sistemleri, veri analitiği, yapay zeka, nesnelerin interneti, sens&ouml;r &ccedil;&ouml;z&uuml;mleri, robotik ve otomasyon &ouml;ne &ccedil;ıkıyor. Problem yaşanan ve &ccedil;&ouml;z&uuml;m aranan konularda ise bitki sağlığı, gıda kalitesi ve g&uuml;venliği, izlenebilirlik, yenilik&ccedil;i gıda, gıda i&ccedil;eriği, depolama, taşıma-dağıtım, işleme, bitki koruması, &ccedil;iftlik y&ouml;netimi, gelecek tahminleme, israf-kayıp-atık &uuml;r&uuml;n y&ouml;netimi ile &ccedil;evre kirliliği ve hayvan sağlığının &ouml;n pland yer alıyor. HEDEFLER Peki d&uuml;nyada tarım ve gıda teknolojileri ile u&ccedil;tan uca &ccedil;oklu b&uuml;y&uuml;k veri &uuml;reterek ne hedefleniyor? Kılı&ccedil;&rsquo;ın cevabı: &ldquo;Tarım arazilerinde verimlilik sağlayarak &ccedil;iftlikleri k&acirc;rlı şekilde y&ouml;netmek ve tarım-gıda şirketlerinin pazarlama, satış şekillerini değiştirmek.&rdquo; D&uuml;nyanın verileri zenginleştirerek odaklandığı noktaları da ş&ouml;yle &ouml;zetliyor Kılın&ccedil;: &ldquo;T&uuml;keticiye en doğru &uuml;r&uuml;n&uuml; optimum şekilde sunmak, &uuml;r&uuml;n&uuml;n kaybı ve israfını engellemek, online talep-arz tedarik sistemlerinin akıllı depolar ile y&ouml;netmek, &uuml;r&uuml;nleri insansız ara&ccedil; ve drone taşımacılığı ile &uuml;reticiden direkt markete veya t&uuml;keticiye ulaştırmak.&rdquo; S&ouml;z konusu durumun, tarım ve gıda değer zincirinin k&uuml;resel &uuml;retim ve t&uuml;ketim ekosistemine entegre olmasını zorunlu hale getireceğini savunan Kılı&ccedil;, &ldquo;Gıda talebinin arttığı, tarım arazilerinin azaldığı, iklim değişikliklerinin olumsuz etkilerinin g&uuml;n ge&ccedil;tik&ccedil;e daha &ccedil;ok hissedildiği bir ortamda, d&uuml;nya s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir gıda ve gıda g&uuml;venliği i&ccedil;in sayısı yakın gelecekte milyarları aşacak olan sens&ouml;rler ile veri toplayıp işlenerek yeni iş modelleri geliştirmeyi ama&ccedil;lıyor&rdquo; diyor. BAKIŞ A&Ccedil;ISI Bug&uuml;n sadece fizibilite, finansal bilgi veya performansa bakarak yatırım yapmanın anlamsız hale geldiğini savunan Kılı&ccedil;, veriyi anlık izleyerek d&uuml;nya genelinde işletmelere, &ccedil;ift&ccedil;ilere, &uuml;r&uuml;n tasarımlarına, m&uuml;şteri tercihlerine ve ekosistem organizasyonlarına y&ouml;n verilmesinin planlandığını dile getiriyor. Kılı&ccedil;&rsquo;a g&ouml;re, yatırımların sadece finans bakış a&ccedil;ısı ile değil, fayda, yetenek, sermaye, akıl ve emek odaklı değer yaratma bakış a&ccedil;ısı ile değerlendirilmesi zorunlu hale geliyor. 7 YILLIK STRATEJİK YOL Peki TARS Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ile ne hedefleniyor? Kamil Kılı&ccedil;, birbiriyle zincir halinde bağlantılı olan hedeflerini maddeler halinde ş&ouml;yle sıralıyor: &ldquo;En az 10 patent veya yeniliği ticarileştirmek, 5 start-up&rsquo;ın her birini en az 50 milyon TL değerleme seviyesine getirmek, tarım ve gıda ekosisteminde yer alan işletmelerin y&uuml;zde 10&rsquo;U ile iletişime ge&ccedil;erek 15 şirkete yatırım yapmak, portf&ouml;y i&ccedil;erisinde bulunan şirketlerin y&uuml;zde 40&rsquo;ının cirosunun en az y&uuml;zde 50&rsquo;sinin ihracat gelirinden oluşmasını sağlamak, T&uuml;rkiye&rsquo;den 1 unicorn &ccedil;ıkararak, her yıl fon b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n en az y&uuml;zde 10&rsquo;u kadar global yatırımı fona katmak, 2&rsquo;nci yıldan sonra yurt dışında mevcut fon b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n y&uuml;zde 10&rsquo;u kadar yurtdışında yatırım yaparak fon b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; 7 yıl i&ccedil;inde 10 katına &ccedil;ıkarmak.&rdquo; 1 MİLYAR T&Uuml;KETİCİ, 2 TRİLYON DOLARLIK PAZAR Mevcut iş planlarını da bu hedefler doğrultusunda kurguladıklarının altını &ccedil;izen Kılı&ccedil;, T&uuml;rkiye&rsquo;ye 4 saatlik uzaklıkta bulunan ve 1 milyar t&uuml;keticinin 2 trilyon dolarlık gıda harcaması yaptığı pazardan y&uuml;zde 10 pazar payı almasının m&uuml;mk&uuml;n olduğunu savunuyor. Kılı&ccedil;, T&uuml;rkiye&rsquo;nin s&ouml;z konusu pazardan y&uuml;zde 10 pazar payı alması i&ccedil;in tarım ve gıda ekosisteminde bug&uuml;n k&uuml;&ccedil;&uuml;k ve orta &ouml;l&ccedil;ekli işletme olarak yer alan en az 500 firmasını b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli işletme haline getirmesi gerektiğinin altını &ccedil;iziyor. Yine bug&uuml;n fikir, startup ve mikro &ouml;l&ccedil;ekli işletme olarak bulunan veya bulunacak olan en az bin 500 firmanın da k&uuml;&ccedil;&uuml;k ve orta boy işletme haline getirilmesinin gerekliliğine vurgu yapıyor. Kılı&ccedil;, &ldquo;Letven Capital, TARS Girişim Sermayesi Yatırım Fonu&rsquo;nun y&uuml;zde 30&rsquo;u ile şu an fikir, start-up ve mikro &ouml;l&ccedil;ekli girişimlere, y&uuml;zde 70&rsquo;i ile k&uuml;&ccedil;&uuml;k ve orta &ouml;l&ccedil;ekli bulunan girişimlere yatırım yaparak s&ouml;z konusu 2 bin firmanın 20&rsquo;sini b&uuml;y&uuml;tmeyi hedefliyor&rdquo; diyor. Kılı&ccedil;, TARS Fonu ile &uuml;retim teknolojileri olarak gruplandırdıkları tarım biyoteknolojisi, &ccedil;iftlik y&ouml;netim yazılımı, robot ve otomosyon teknolojisi, biyoenerji, biyomateryal, tedarik zinciri teknolojileri, tarım end&uuml;strisi pazar yerleri, inovatif ve fonksiyonel gıda &uuml;r&uuml;nleri ile hizmet teknolojileri olarak gruplandırdıkları mağaza i&ccedil;i perakende ve restoran teknolojileri, restoran pazar yerleri, e-market, ev ve pişirme teknolojisi, &ccedil;evrimi&ccedil;i restoranlar ve yemek kitleri, tarımda finansal teknolojiler alanlarına 2 yıl i&ccedil;inde 200 milyon TL yatırım yapmayı hedeflediklerini belirtiyor. İlk yatırımı sonbaharda yapmayı planladıklarını ifade eden Kılı&ccedil;, yurtdışından da yatırım fonlarıyla g&ouml;r&uuml;şt&uuml;klerini s&ouml;zlerine ekledi. KAAN: T&Uuml;RKİYE POTANSİYELİNİ YETERİNCE DEĞERLENDİREMİYOR Toplantıda konuşan M&Uuml;SİAD Başkanı Abdurrahman Kaan ise T&uuml;rkiye&rsquo;nin tarım ve gıda sekt&ouml;rleri i&ccedil;in hem &uuml;retim tarafında hem de k&uuml;resel olarak rekabet&ccedil;i bir sekt&ouml;r&uuml;n oluşumunda &ouml;nemli bir potansiyeli bulunmakla birlikte bu potansiyeli yeteri kadar değerlendiremediğinden bahsetti. Her yıl, tarım ve gıda sanayinde bulunan 200 KOBİ&rsquo;yi b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;ekli işletme haline, Bin 500 start-up ve mikro &ouml;l&ccedil;ekli firmayı da KOBİ boyutuna taşıma hedefinin ortaya konması gerektiğinin altını &ccedil;izen Kaan, toplantı boyunca tarım girişimciliği, dijitalleşme ve teknoloji tarafındaki gelişmelere değindi. Kaan, gastro ekonomi ve agro turizm odaklı iş modelleri, lojistik ve değer zincirini geliştirme fırsatları ile organik, fonksiyonel, endemik, coğrafi işaretli &uuml;r&uuml;nler ve katma değerli &uuml;retim tarafındaki potansiyelin altını &ccedil;izdi. Kaan&rsquo;ın paylaştığı şu bilgiler aslında sahip olunan potansiyeli g&ouml;rmek a&ccedil;ısından &ouml;nemli: Bug&uuml;n, y&uuml;zde 2&rsquo;lik paya sahip b&uuml;y&uuml;k şirketler, t&uuml;m tarım ve gıda &uuml;r&uuml;nlerinin y&uuml;zde 45&rsquo;ini &uuml;retiyor. İstanbul Sanayi Odası&rsquo;nın (İSO), T&uuml;rkiye&rsquo;nin 500 B&uuml;y&uuml;k Sanayi Kuruluşu listesinde gıda sekt&ouml;r&uuml; 100 şirketle birinci gelmektedir ve bu şirketlerin net satışları 143,5 milyar liradır. Sekt&ouml;r, 5 milyon istihdam sağlıyor ve ihracatın y&uuml;zde 12&rsquo;si tarım &uuml;r&uuml;nleri ile ger&ccedil;ekleşiyor.&rdquo; YOL HARİTASI Peki b&ouml;yle bir tabloda nasıl bir yol haritası izlenmeli? Kaan&rsquo;a g&ouml;re T&uuml;rkiye, d&uuml;nyada y&uuml;ksek fiyatlı satılan, talep edilen &uuml;r&uuml;n ihracatı yapması i&ccedil;in tarımda verimliliği artıracak teknoloji odaklı, global iş modelleri geliştirebileceği portf&ouml;y y&ouml;netimine odaklanarak &uuml;r&uuml;n inovasyonu, gıda g&uuml;venliği, gıda lojistiği, paketleme ve ambalaj gibi alanlara yatırımı konuşmalı. İşte bu nokta da ihtiya&ccedil; duyulan sayıları ş&ouml;yle &ouml;zetliyor: &ldquo;T&uuml;rkiye&rsquo;nin tarım ve gıda yatırımlarının merkezi olması i&ccedil;in en az 100 adet girişim sermayesi, &ouml;zel fon veya kurumsal fona ev sahipliği yaparak, bin adet fon y&ouml;neten uluslararası iş geliştiren profesyonele ihtiyacı var.&rdquo; K&uuml;resel tarım ve gıda sistemlerinin 2030-2050 arasında değişimini g&ouml;&ccedil;, şehirleşme, k&uuml;&ccedil;&uuml;k &ccedil;ift&ccedil;i aileler, gıda g&uuml;venliği, iklim değişikliği, &ccedil;evre ve doğal kaynaklar ile beslenme ve diyetin belirleyeceğini ifade eden Kaan, &ldquo;Teknolojik yenilikler, biyo-ekonomi ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir kaynaklar ile tarım ve gıda da bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml;n menzilini belirleyecektir&rdquo; diyor. Gıda, tarım ve teknolojileri alanında hammaddeye dayalı ihracat modelini, inovatif, sağlıklı fonksiyonel &uuml;r&uuml;nlere ve satışa y&ouml;nelik &uuml;retime dayalı hale &ccedil;evirmek gerektiğinin altını &ccedil;izen Kaan, sekt&ouml;r&uuml; sanayileştirerek b&uuml;y&uuml;k veri analizine dayalı y&ouml;netebilmek i&ccedil;in dijitalleştirmenin olmazsa olmaz bir nokta olduğunu vurguluyor. Sermaye ihtiyacı olan girişimcilerle ortak akıl oluşturacaklarının altını &ccedil;izen Kaan, &ldquo;K&uuml;&ccedil;&uuml;k işletmeleri orta &ouml;l&ccedil;eğe, orta b&uuml;y&uuml;kl&uuml;kteki işletmeleri de b&uuml;y&uuml;k işletmeye d&ouml;n&uuml;şt&uuml;rmek &uuml;zere adımlar atacağız. Anadolu&rsquo;da &ccedil;ok g&uuml;zel girişimler var ama sermaye ile buluşamamış. Biz servet olarak g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z bu girişimleri sermaye ile buluşturmak istiyoruz&rdquo; diyor. S&ouml;z konusu işbirliği &ccedil;er&ccedil;evesinde yurtdışına yatırım yapmayı da &ouml;ng&ouml;rd&uuml;klerini ifade eden Kaan, radarlarında T&uuml;rk Cumhuriyetler ve Afrika gibi b&ouml;lgelerin yer aldığını kaydetti. İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarım ve gıda sektöründe yeni yatırım ve fırsatlar

Diğer Yazılar