Bugün İngiltere, peki yarın?

İngiltere&rsquo;de Truss h&uuml;k&uuml;metinin &ldquo;mini b&uuml;t&ccedil;esi&rdquo; m&uuml;kemmel bir fırtınayı serbest bıraktı. Emeklilik fonları zorlandı ve merkez bankası acil olarak kurtarma operasyonları yapmak zorunda kaldı. Bu durum k&uuml;resel piyasalarda da istikrar konusundaki soru işaretlerini artırdı. Birleşik Krallık Hazine Bakanı, atandıktan sadece 38 g&uuml;n sonra ayrılmak zorunda kalırken, piyasa isyanı sonrası b&uuml;t&uuml;n bir h&uuml;k&uuml;metin kaderi sorgulanıyor. Nitekim Liz Truss, gelen tepkilerin ardından verdiği istifasıyla İngiltere tarihinin en kısa s&uuml;re g&ouml;rev yapan Başbakanı &uuml;nvanını da kazandı. Yıllarca benzeri g&ouml;r&uuml;lmemiş k&uuml;resel parasal enflasyon yanlış algılar yarattı. Sonsuz ucuz (bedava) &ldquo;para&rdquo; algısı, ekonomik, finansal, şirketlerin iş yapış şeklini, politik ve sosyal sistemlerin işleyişini &ccedil;arpıttı. Fakat uzun s&uuml;redir gecikmiş normalleşme d&ouml;nemi başlayınca sistemin buna asla hazır olmadığı ortaya &ccedil;ıktı. Son d&ouml;nemdeki finansal ve ekonomik &ccedil;alkantıların nedenlerini ve sonu&ccedil;larını daha iyi anlamak adına baskın finansal girişimcilerin, kurumların, karmaşık ilişkilerin ve yapıların doğasını ve &ouml;zellikle politika yapıcılarının olası reaksiyonlarını d&uuml;ş&uuml;nmek faydalı olacak. Minsky, kapitalist ekonomilerde iş d&uuml;nyası, hane halkı ve finans arasındaki ilişkilerin yapısının en az d&ouml;rt modelini g&ouml;rd&uuml;. D&ouml;rd&uuml; de gelişmiş kapitalist ekonomilerde bir arada var olmasına rağmen, bunlar kapitalist finansın gelişimindeki aşamalar olarak da g&ouml;r&uuml;lebilir. Bir aşamadan diğerine ge&ccedil;iş ise illa ki ekonomi i&ccedil;in olumlu bir gelişim anlamına gelmez. Bunlar ticari, finansal, y&ouml;netimsel ve piyasa kapitalizmi aşamalarıdır ve bu aşamalar, neyin finanse edildiği ve finansmanı kimin yaptığıyla da ilgilidir. Hala piyasa kapitalizmi aşamasında olduğumuzu İngiltere bir kez daha hatırlatmış oldu. Gelişmekte olan k&uuml;resel bir fenomenin mikrokozmosunda, Birleşik Krallık var. İkili mali ve para politikası krizleri ile karşı karşıya kaldı ve piyasaların baskısı altında &lsquo;U&rsquo; d&ouml;n&uuml;ş&uuml; yaptı. Bug&uuml;n İngiltere&rsquo;de yaşananların benzerlerini &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki senenin ilk yarısında d&uuml;nyada bir&ccedil;ok başka &uuml;lkede g&ouml;receğimizi d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Ama bunun i&ccedil;in &ouml;zellikle de FED&rsquo;in sistematik risk g&ouml;rmesi gerekecek. Aslında Yellen ve favorisi Brainard -ki FED başkanı olması bekleniyordu- bu &lsquo;U&rsquo; d&ouml;n&uuml;ş&uuml;n&uuml;n işaretlerini birka&ccedil; haftadır sinyalliyor. Piyasalar konusunda g&ouml;r&uuml;şlerimiz değişmedi fakat daha &ouml;nce FED in son &ccedil;eyrekte havlu atmasını beklediğimizi yazmıştık. Bu fikrimiz değişti. FED in esas d&ouml;n&uuml;ş&uuml;n&uuml;, 2023 &uuml;n birinci &ccedil;eyreğinde, piyasalarda g&ouml;rmeyi beklediğimiz b&uuml;y&uuml;k d&uuml;ş&uuml;ş ve dolarda ciddi bir y&uuml;kseliş akabinde gelmesini bekliyoruz. Bu havlu atmanın akademik gerek&ccedil;esinin neye benzeyeceğini merak edenler, New York FED tarafından ge&ccedil;enlerde yayınlanan The Financial (In)Stability Real Interest Rate, R** isimli makaleye g&ouml;z atabilir. &Ccedil;ok kullanılan FED pivot kelimesini fazla flu olduğu i&ccedil;in sevmesek de pivot i&ccedil;in &uuml;&ccedil; aşamalı bir &ouml;ng&ouml;r&uuml;m&uuml;z var: Birinci aşama; faiz artışın yavaşlaması, ikinci aşama; artışın durması ve piyasaların gerekirse indirime hazırlanması, &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; aşama ise indirim. Bu Aralık ayı, birinci aşama i&ccedil;in muhtemeldir. 2023 ilk &ccedil;eyrekte ikinci aşamayı, 2023 ikinci yarısında ise son aşamayı bekleriz. Ayı piyasası g&ouml;r&uuml;ş&uuml;m&uuml;z değişmedi ama piyasalarda daha kısa vadede, birka&ccedil; aylık d&ouml;nemde daha rahat nefes alınabileceğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yoruz.