Kayıptı bulundu

&ldquo;Sun Kwon: Seni hi&ccedil; kızgın g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml; sanmıyorum. Locke: [kıkırdar] Ah, eskiden sinirlenirdim, hatta her zaman sinirli olurdum. Sun Kwon: Artık hayal kırıklığına uğramıyor musun? Locke: Artık kaybolmuş değilim. Sun Kwon: Bunu nasıl becerdin? Locke: Kaybolan herhangi bir şeyin bulunması gibi&hellip; Aramayı bıraktım.&rdquo; Sen hi&ccedil; kayboldun mu? Daha doğrusu bunun ne zaman farkına vardın? Hepimiz kayboluyoruz. &Ccedil;ok azımız tropik bir adada mahsur kaldık ama hepimiz kaybolduk. &Ouml;yle anlarda, merkezimizden yani evden uzakta, aniden &ccedil;arpıldığımızı hissedip asla geri d&ouml;n&uuml;ş yolumuzu bulamayacağımız korkusuyla donup kaldığımız zamanlar olmuştur. Hele piyasalar ile i&ccedil;li dışlı olanların, birbirinin neredeyse karbon kopyası bunca haber ve kısa vadeli yorumlar i&ccedil;inde kaybolması adeta merkezimiz, evimizi sandığımız yer haline geliyor. Buradan sonra yazacaklarım &ldquo;Lost&rdquo; dizisini izlememişler i&ccedil;in spoiler sayılabilir. Yazının başındaki diyalogda alıntıladığım, John Locke karakteri iş hayatında tutunamamış, s&ouml;zde &ldquo;ger&ccedil;ek hayat&rdquo;ta tam bir kaybeden. Ama i&ccedil;g&uuml;d&uuml;lerine g&uuml;veniyor ve ada hayatına en hızlı uyum sağlayan, adeta kendini orada bulan kişi oluyor. Dizideki Jack karakteri ise iş hayatında son derece başarılı ama her şeye mantık &ccedil;er&ccedil;evesinde, rasyonel yaklaşan biri. Epistemolojiden de &ccedil;ok haberdar değil. Yani insan bilgisinin doğası, kapsamı ve sınırları ile pek ilgilenmiyor. İnsan zihninin sınırları yok mudur? İş hayatı var, bir de meslek kavramı var. Bu ikisi aynı değil ve birindeki başarının diğeriyle ters orantılı olması &ccedil;ok sık rastlanan bir durum. Bana piyasalar konusunda en başarılı profesyoneller kim diye soracak olursanız, vereceğim cevap muhtemelen profesyonellerin &ccedil;oğunun dahi adını duymadığı isimler olacaktır. Ama iş anlamında başarılı olanları herkes zaten tanıyor. Kaldı ki ikisinin kesişim k&uuml;mesi var ama i&ccedil;inde &ccedil;ok az kişi yer alıyor. Bu piyasalara has bir durum değil. Pop&uuml;ler k&uuml;lt&uuml;rde de sayısız &ouml;rneği var. Bu konu fiziki veya parasal, sağlık ve g&uuml;vence yansıması olduğunda da bir sorun. Aslında bu &ccedil;ok eski bir ikilem. Nitekim bu konuyla ilgili tarihte bilinen en erken tartışmalardan biri, Aristo&rsquo;nun Poetika sında bir tiyatro bi&ccedil;imi olan trajediyi tartışması &ouml;rneğidir. Antik Yunan trajedisi &ouml;zellikle yargı&ccedil;ların ve halkın onayını almak i&ccedil;in tasarlanmış belirli kalıpları takip etti. G&uuml;n&uuml;m&uuml;zdeki Oscar &ouml;rneği gibi. Lost gibi karmaşık senaryoları takip etmek kolay değil. &Ouml;rneğin, Lost dizisinin g&ouml;sterimi İtalyan Rai Due tarafından iptal edilmiş &ccedil;&uuml;nk&uuml; reytingleri seyircinin senaryoyu anlamaması nedeniyle d&uuml;şm&uuml;ş. Neyse ki İtalyanların şansına kanal, a&ccedil;ıklayıcı materyaller yayınlayarak diziye devam kararı almış. Aynı buna benzer karmaşık senaryodaki dizilerdeki gibi, ger&ccedil;ekler de her zaman g&ouml;r&uuml;nd&uuml;ğ&uuml; gibi değil. Bu nedenle basit sebep &ndash; sonu&ccedil; ilişkilerinin biraz daha &ouml;tesine bakmak gerekebilir. Aslında bilim denilen şey, eskiden doğal felsefe olarak adlandırılıyordu. Bu ismin kendisi &ouml;nemlidir, &ccedil;&uuml;nk&uuml; bu isim bilim ve felsefenin ayrı uzmanlık faaliyetleri ve b&ouml;l&uuml;mleri olarak değil; bir birlik olarak kabul edildiğini g&ouml;sterir. Bilgi arayışının, bilgelik arayışı ile birliği gibi d&uuml;ş&uuml;nebiliriz. Aşırı uzmanlaşma ve ticari kaygılar nedeniyle bunlar daha sonra ayrı uzmanlık faaliyetleri olarak kabul edilmeye başlanıyor. Aslında yaşayan en &ouml;nemli bilim insanlarından biri olarak g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m ama bizde konunun uzmanlarının bile yabancısı olduğunu tahmin ettiğim Dr. Ian McGilchrist in, &ouml;zellikle son iki kitabında m&uuml;kemmel şekilde anlattığı gibi modern zihnin b&uuml;y&uuml;yen ikiliği en temel sorun olarak karşımıza &ccedil;ıkıyor. Kaybolmuşluk duygusu, &ccedil;ağımızın &ldquo;şizoid kişiliğinin&rdquo; temel sorunu sanırım. Bilgelikten yoksun, salt g&uuml;&ccedil; arayışı ve olaylara doğrusal bakma alışkanlığı. Piyasalara doğrusal değil de d&ouml;ng&uuml;sel yaklaştığınızda g&ouml;zleriniz adeta fal taşı gibi a&ccedil;ılabiliyor. Jesse Livermore&rsquo;un sık sık s&ouml;ylediği tam da buydu. &Ccedil;oğu başarılı piyasa profesyonelinin de bildiği ama reyting ve pazarlama a&ccedil;ısından &ccedil;ok da matah olmadığı i&ccedil;in pek de dillendirmek istemediği (Ray Dalio gibi istisnalar var elbette) ger&ccedil;ek de bu. Kim bilir, belki Lost dizisinde ge&ccedil;en şu diyaloğu daha iyi anlayıp, hissettiğinizde, piyasalarda arayışa son verip eve d&ouml;n&uuml;ş yolculuğunuza başlamış olacaksınız. &ldquo;Hurley: Şunu a&ccedil;ıklığa kavuşturayım. B&uuml;t&uuml;n bunlar zaten olmuş. Miles: Evet. Hurley: Yani şu anda yaptığımız bu konuşma zaten daha &ouml;nce yapıldı. Miles: Evet! Hurley: Peki şimdi ne diyeceğim? Miles: Bilmiyorum. Hurley: Ha! O zaman teorin yanlış! Miles: Bininci kez s&ouml;yl&uuml;yorum, konuşma zaten ger&ccedil;ekleşti ama senin ve benim aramda değil. Senin ve benim i&ccedil;in şu anda oluyor.&rdquo;