NBA takımları azalacak mı?

Biliyorsunuz NBA'de ligden düşme yok. Dünyadaki basketbolseverler kadar basketbolcuların da hayallerini süsleyen bu ligin kendine has kuralları var. Oyunculara ödenen paraların yanında, sürekli "sold out" olan biletler, milyonlarca dolar ödenen takım foRmaları ve aksesuarlara kadar adeta bir para basma makinası gibi görülüyor. Tabii uzaktan. İsterseniz NBA'e bir de yakından bakalım.

1998-1999 yılına şöyle bir geri gittiğimizde, rüyalarımızı süsleyen Amerikan Profesyonel Basketbol Ligi takımlarının ciddi bir zarar içinde yüzdüğünü görüyoruz. NBA’i o yıllarda “Michael JORDAN’dan önce ve sonra” diye iki döneme ayıranlar bulunuyor. Basketbol yıldızlarına anormal paralar verilmeye başlandığı 1990’ların ikinci yarısında, ligde mücadele eden 23 takımın herbiri ortalama 8 ile 10 milyon dolar zarardaydı. Ancak yıldız sayısının azlığı takımların naklen yayın, bilet satışları ve diğer ticari gelirlerin yeterli olmamasına yol açıyor, bir türlü kar edilemiyordu.

Lakers ile birlikte 2000’li yıllara hızlı giren NBA, yeni yıldızları bünyeye kattıkça 5 yıllık dönemde ciddi karlar elde etmeye başladı. Benim gibi “SportsMoney” yani sporun parasal tarafına bakan araştırmacı Patrick RISHE, yeni yıldızlarla beraber kara geçen NBA takımlarından o yıllarda sadece altı tanesinin zararda olduğunu söylüyor. Bugünün parasıyla hesaplarsak, NBA takımlarının toplamda 315 milyon dolar kara geçtiklerinin altını çiziyor. Bu takım başına ortalama 13.9 milyon dolar kar demek.

Ancak her ne olduysa oldu, sonraki yıllarda NBA takımlarının karlılığı sürekli düşmeye başladı. Hatta 2008-2009 sezonunda NBA’de takım başına 6.3 milyon dolar zarar kaydedildi. Ekonomik krizin de olumsuz etkilerinden bahsetmek mümkün ama oyuncuların sürekli olarak maliyetlerinn yükselmesi zararların daha da büyüyeceğine işaret ediyor. ABD Kongresi bile bu olaya el atmış durumda. Sürekli zarar eden bir ligin bir süre sonra istenmeyen bazı gelişmelere gebe olmasından korkuluyor. Aslında korkulması da gerek, çünkü 2009/2010 sezonunun toplam zararının 380 milyon dolara çıktığı açıklanmış durumda.

2000’li yılların başında 200 milyon dolardan fazla kar eden ligin bugün 380 milyon dolar zarar etmesi akıl alır gibi değil. Bu nedenle NBA takımlarının faaliyetlerinin muhasebeleştirilmesiyle ilgili birçok soru işaretleri gündeme geliyor. Örneğin, takımların muhasebe ekibi ile Federasyon'un muhasebe ekibi farkli telden çaldığı gibi, rakamları yayınlayan medya kuruluşlarının da bakış açıları eleştiriliyor. Neredeyse, “NBA’de bir muhasebe skandalı” olduğuna dair yaygın bir kanı oluşmak üzere.

Aslında NBA dahil, ABD’de bulunan tüm Federasyonlar oyuncuların bordroları ve ödemeleriyle ilgili olarak son derece sert kuralların olduğunu ve “esnek çalışma sisteminin” iş dünyasında olduğu gibi burada da geçerli olması gerektiğini savunuyorlar. Bu arada kötü performans gösteren takımların mutlak surette maliyetlerini düşürmesi için telkinlerde bulunuluyor. Dinleyen var mı? Orası meçhul.

Peki hangi takımlar topun ağzında olarak değerlendiriliyor? İsterseniz en çok zarar edenleri analiz ederek bu sorunun cevabını bulalım. NBA’in en çok zararda olan 8 takımı şöyle sıralanıyor:

Her ne kadar borçları büyük olsa da, Portland ve Dallas’ın ana hissedarları hatırı sayılır büyüklükte işadamları olduğu ve zararları vergi planlaması için kullanacakları için kimsede sıkıntı yaratmıyor. Rus milyarderi Prokhorov’un satın aldığı New Jersey, Brooklyn’deki yeni arenasında bol para kazanacağı için, zarardan kurtulacağı tahmin ediliyor.

Bu arada NBA’deki yarışan takımların sayısının azalması için verilen öneriler de var. Mesela zarar edenlerinin birçoğunun elenmesi talep ediliyor. Memphis ve Milwaukee bu açıdan topun ağzında gözüküyor. Eğer Minnesota da verimsiz çalışmaya devam ederse 3. aday olarak öne çıkacak.

Son 5 yılın ekonomik anlamda en kötü performans gösteren takımları NY NICKS, MINNESOTA TIMBERWOLVES ve L.A. CLIPPERS, oyuncularına kazanılan maç başına milyonlarca dolar vermekle ünlenmiş durumdalar. Bunların arkasından Yeni arenasıyla ilgili sorunları çözemeyen SACRAMENTO geliyor.

Bu arada iyi durumda olanlardan bir tanesini örnek vererek aradaki farkı belirginleştirelim: Le Bron James ile kontrat yapan ve bir anda gelirlerini 20 milyon dolar artıran MIAMI HEAT eğer 3 yıl içinde bir kere daha şampiyon olursa değeri 500 milyon doların üzerine çıkacak. Böylece en zengin 5 takım arasına girecek.

Star oyuncuların aldığı astronomik ücretlere bir yandan kızarken diğer yandan da getirdiklerini iyi analiz etmek gerekiyor.