Asgari ücret görüşmeleri öncesi bilmeniz gerekenler
-
Milyonlarca asgari ücretliyle birlikte tüm çalışanları yakından ilgilendiren asgari ücret tespit çalışmalarında ilk toplantı gerçekleştiriliyor. 2025 asgari ücret tespiti çalışmalarında masadan gerçekleşen enflasyona göre mi, yoksa beklenen enflasyona göre mi bir artış çıkacağı kritik önemde olacak. İş ve işçi kesiminden de görüşmeler öncesi ilk talepler gelmişti. Bloomberg HT yayınına katılan MÜSİAD Başkanı yüzde 25'in üzerinde bir artışı doğru bulmadığını belirtirken, bu oran çalışan kesiminde tepkilere yol açmıştı. Çalışan kesiminden ise DİSK yayımladığı asgari ücret raporuyla birlikte asgari ücretin yoksulluk sınırının yarısı olması gerektiğini belirtmişti. DİSK'in bu talebi yaklaşık 33 bin 500 TL'lik bir asgari ücrete işaret etmişti. İşte 2025 asgari ücret maratonu öncesi bilmeniz gerekenler...
Resmi süreç başlıyor
İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025'te geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında ilk toplantısını gerçekleştirecek.
Doğrudan 7 milyona yakın çalışanı, dolaylı ise toplumun tamamını ilgilendiren yeni asgari ücretin belirlenmesine yönelik süreç böylelikle resmi olarak başlayacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ev sahipliğindeki toplantıda, işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için TÜRK-İŞ temsil edecek.
İşveren heyetinin başkanlığını TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetinin başkanlığını ise TÜRK-İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar yapacak.
Ağar'ın başkanlığındaki işçi heyetinde bu yıl aşçı Selma Sayın, kuaför Nihan Koçak, Karayolları'nda taşeron işçi Durmuş Öztürk ve basın mensubu Sezer Özseven yer alacak.
Ekonomi yönetiminden gelen mesajlar
Asgari ücret toplumun geneli tarafından merakla beklenirken, ekonomi yönetimi görüşmeler öncesi konuyla ilgili genel mesajlar verdi.
Görüşmelerin başlamasından bir gün önce kabine toplantısından önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan komisyon çalışmalarının çalışanların beklentilerini gözetecek ve ekonomiye ağır bir yük getirmeyecek anlayışla yürütüleceğine inandığını belirtti.
Erdoğan, daha önce de asgari ücretle ilgili mesajlar vermişti.
Kasım ayında Brezilya’da düzenlenen G20 Liderler Zirvesi’nden dönüş yolunda medya mensuplarına verdiği söyleşide Erdoğan şu ifadeleri kullanmıştı:
“Bakın geçen sene asgari ücretli kardeşlerimize biz yüzde 107,5 zam verdik. Geçen sene enflasyon yüzde 65’ti. Bu sene biz yüzde 49 zam verdik. Ekim ayı itibarıyla enflasyon yüzde 49’un altında.
Yani yılı da Merkez Bankamızın tahminlerine göre yüzde 44 civarında bir rakamla tamamlayacağız. Özetle biz ne emeklimizi ne memurumuzu ne asgari ücretlimizi, toplumun hiçbir kesimi enflasyona ezdirmeyeceğiz.
Son 22 yılda da resim buydu, son 1 yılda da aynı şekildeydi, bu sene içerisinde değişmedi. Muhalefet bu konuyu istismar ediyor ama biz önümüzdeki dönemde de aynı prensipler çerçevesinde hareket edeceğiz ve enflasyonun üzerinde, çalışanlarımıza alım gücünü koruyacak çerçevede muamele edeceğiz.”
Masada bulunacak Işıkhan’ın mesajları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan da görüşmeler öncesi verdiği mesajlarda her kesimin mutabık kalacağı bir artış oranında mutabık kalmayı ümit ettiklerini belirtmişti.
TBMM Plan Bütçe Komisyonu'na 2025 yılı bütçesini sunan Işıkhan, “Geçtiğimiz dönemde Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda; asgari ücreti net 17 bin 2 liraya yükselttik. Böylece 2002 yılında 184 lira olan asgari ücreti, reel olarak yüzde 254 artırmış olduk. Aralık ayında, 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek için yine komisyonumuz toplanacaktır. Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz” diye konuşmuştu.
Yüzde 25 tartışması
Görüşmeler öncesi iş ve işçi kesiminden talepler gelmeye başladı. İş dünyasını temsil eden en önemli örgüt olan TÜSİAD cephesinde Başkan Orhan Turan, Bloomberg HT’ye yaptığı özel açıklamalarda asgari ücreti belirleyen işçi, işveren sendikaları ve devletin bir araya gelip makul bir yerde anlaşabileceklerini söyledi.
İşveren kesimi açısından en net talep Bloomberg HT ekranlarında MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı’dan geldi. Asmalı, asgari ücrette enflasyon hedeflerine zarar getirecek bir artışı doğru bulmadığını belirtti. Asmalı, "Bana göre yüzde 25'in üzerinde bir asgari ücret artışı doğru değil" ifadelerini kullandı.
Asmalı’nın bu sözleri işçi kesiminde tepkiyle karşılandı.
Masada işçi kesimini temsil edecek Türk-İş’in Başkanı Ergün Atalay, asgari ücretin enflasyona sebep olmadığını ifade etti. Atalay, "Biz bu ülkede beraber yaşıyoruz. Bir yükü bir kesimin üzerine yıkmak doğru değil. Hükümetin ekonomi politikası var ama aynı zamanda sosyal politikasının da olması gerekiyor. Adil gelir dağılımı şu anda yok. MÜSİAD, 'asgari ücret artışı yüzde 25'i geçmesin' diyor. Fahiş fiyat artışları, kiralar ortada. Asgari ücret enflasyona sebep değil. Bunu nereden anlıyoruz. Bir senedir asgari ücrete zam gelmiyor ama fiyatlar artmaya devam ediyor” ifadelerini kullanmıştı.
DİSK’in talebi 33 bin 500 TL’ye işaret etti
İşçi kesiminden en net talep de DİSK’ten geldi.
DİSK de asgari ücretle ilgili geniş kapsamlı bir rapor yayımlarken, bu raporda taleplerini sıraladı.
Konfederasyon asgari ücretin belirlenmesinde geçim şartlarının göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtti. Asgari ücret artışında yoksulluk sınırının bir kriter olarak dikkate alınması gerektiğini belirten DİSK hanede iki çalışan olması varsayımından hareketle asgari ücretin en az yoksulluk sınırının yarısı civarında olmasını talep etti.
Türk-İş'in son araştırmasına göre Kasım'da yoksulluk sınırı 66 bin 976 olarak belirlenmişti. Bu veri üzerinden hesaplandığında DİSK'in talebi yaklaşık 33 bin 500 TL'ye işaret etti.
Konfederasyon asgari ücretin bütün işçiler ve memurlar için de ortak saptanması gerektiğini söyledi. 2024 Kasım itibarıyla en düşük memur maaşının 39 bin TL, kamu işçilerinin en düşük çıplak brüt ücretinin 41 bin TL (net yaklaşık 33 bin TL) civarında olduğunu belirten DİSK, asgari ücretin en az kamu işçisi ücreti ve an az memur maaşı dikkate alınarak hesaplanması gerektiğini ifade etti.
Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor.
Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında aralık ayında belirlenen tarihlerde toplanıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor.
Oyların eşitliği halinde ise başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
Mevcut asgari ücret net 17 bin 2 lira
Asgari ücret, halen bir işçi için aylık brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 17 bin 2 lira 12 kuruş olarak uygulanıyor.
Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 23 bin 502 lira 94 kuruş. Bunun 20 bin 2 lira 50 kuruşunu brüt asgari ücret, 3 bin 100 lira 39 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 400 lira 5 kuruşunu işveren işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.
