Aylık en hızlı artış sağlık grubunda

TÜİK verilerine göre ana harcama gruplarına göre aylık en yüksek artış yüzde 17,68 ile sağlık grubunda yaşandı. Sağlık grubunu yüzde 12,17 ile lokanta ve oteller; yüzde 10,25 ile çeşitli mal ve hizmetler izledi.

Ocak ayında giyim ve ayakkabı fiyatlarında ise yüzde 1,61'lik gerileme izlendi.

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 40,62 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 92,27 ile lokanta ve oteller oldu.

Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 2024 yılı Ocak ayı itibarıyla, 8 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 4 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 131 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

Üretici enflasyonu da hızlandı

Ocak ayında üretici enflasyonunun da hızlandığı görüldü. Ocak ayında üretici fiyatları bir önceki aya göre yüzde 4,14 arttı. Böylelikle aylık bazda üretici fiyatlarında da beş ayın zirvesi görüldü.

Yıllık bazda üretici fiyatları ise yüzde 44,20 arttı.

'Sıkılık sürecek' mesajı

Geçen yıl gerçekleşen genel seçimlerin ardından Haziran ayından beri sıkılaştırmanın sonucu olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizini 36,5 puan yükseltmişti.

TCMB son toplantısında bir haftalık repo faizini yüzde 45 seviyesine çekerek dezenflasyonun tesisi için gerekli parasal sıkılık düzeyine ulaşıldığını belirtmiş sıkılaştırma döngüsünün tamamlandığı mesajını vermişti.

TCMB'nin yeni başkanı Fatih Karahan da mevcut sıkılığın devam edeceği mesajını vermişti. Karahan, görevi devralmasının ardından ilk açıklamasında "Enflasyon, hedefimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar, gereken parasal sıkılığı korumakta kararlıyız. Enflasyon beklentilerini ve fiyatlama davranışlarını yakından takip ediyoruz. Enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz" ifadelerini kullanmıştı.

TCMB enflasyon tahminleri yıllık enflasyonun yıl ortasına doğru yüzde 70-75 bandına çıktıktan sonra 2024 yılını yüzde 36 seviyesinde tamamlayacağı yönünde.

Öncü göstergeler de hızlanma sinyali vermişti

Enflasyon açısından öncü göstergeler olarak kabul edilen Türk-İş araştırması ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) endeksleri de Ocak ayında enflasyonun hızlanması yönünde sinyaller vermişti.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Ankara'da hesaplanan gıda enflasyonunun Ocak'ta bir önceki aya göre yüzde 4.27 arttığını; açlık sınırının ise 15 bin 48 TL olarak gerçekleştiğini açıklamıştı.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre ise İstanbul'da perakende fiyatlar 2024 Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 6,72, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 4,69 oranında artmıştı. Veri 11 ayın zirvesi olarak kaydedilmişti.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek sosyal medya hesabından enflasyon verisi hakkında paylaşımda bulundu.

Şimşek X hesabından, "Ocak ayında aylık enflasyon geçici etkiler kaynaklı yükselerek yüzde 6,7 gerçekleşirken, yıllık enflasyon yüzde 64,9 oldu. Ocak ayında büyük oranda enflasyona yansıyan bu etkilerin enflasyonun ana eğilimini etkilemesini beklemiyoruz. Şubat’tan itibaren aylık enflasyonun kayda değer şekilde düşerek tahmin patikamızla uyumlu seyredeceğini öngörüyoruz. Yıllık enflasyonda ise yılın ikinci yarısında belirgin bir gerileme göreceğiz. Fiyat istikrarını sağlamak temel önceliğimizdir" dedi.

— Mehmet Simsek (@memetsimsek) February 5, 2024

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyon sepetinde yer alan ürünleri ve ağırlıklarını güncelledi, sepette 406 madde ve 913 madde çeşidi dikkate alınacak.

TÜİK'in internet sitesinde yer alan bilgiye göre, her yıl fiyat derlenen yerleşim yerleri ve iş yerleri, endeks sepetinde yer alan ürünler ve ağırlıklarıyla ürünlerin tanımları güncelleniyor.

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) sepeti ve ağırlıkları ile açıklanan değişim oranları tek birey ya da belirli bir gelir grubuna ait olmayıp, ülke ortalamasını ifade ediyor.

2019'dan itibaren Gelir İdaresi Başkanlığından (GİB) iş yerlerine ait ciro verilerinin elde edilmesi ile perakende sektöründe yer alan marketler ve giyim mağazaları için ciro değerleri kullanılarak iş yeri örneklemi yapılıyor.

Her yıl aralık ayında en güncel ciro verileri incelenerek, il bazında fiyat derlenen iş yerleri gözden geçiriliyor. Perakende ticaret sektöründe yer alan iş yerlerinin il bazında ciro büyüklükleri esas alınarak tüketicilerin o ilde yoğun olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve yerel firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor.

2024 yılında TÜFE'de 81 ilin tamamı ve 227 ilçe kapsamında, 28 bin 852 iş yeri ve 5 bin 246 konuttan (kira) 406 madde, 913 madde çeşidi için her ay yaklaşık 608 bin 594 fiyat derlenecek.

Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, ağırlığı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, ağırlığı azalan ürünler sepetten çıkartılıyor. Bu nedenle, TÜFE sepetinde yer alan ürünlerin sayısı her yıl değişim gösteriyor.

Güncellemeye göre, bu yıl sepete yeni giren maddeler votka, kadın montu, düğün, nişan ve benzeri toplantılar için salon kirası; sepetten çıkan tek madde ise çocuk ayakkabısı (deri veya suni deri) oldu.

Ayrıca, makarna, süt, sigara, ayakkabı (kadın için), elektrikli süpürge, saklama ve muhafaza malzemeleri, diğer sağlık ürünleri, otomobil (dizel), otomobil (benzinli), köprü geçiş ücreti, tren ücreti (şehirlerarası), uçak bileti ücreti, sportif faaliyetler için yapılan ödemeler, özel televizyon ve çevrim içi yayın hizmetleri, magazin ve dergiler ve saat maddeleri altında kapsanan madde çeşitleri ve madde çeşit ağırlıkları güncellendi.

Ana grup ağırlıkları

TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana grup ağırlıkları da belirlendi.

Buna göre, gıda ve alkolsüz içeceklerin ağırlığı yüzde 25,43'ten yüzde 24,98'e, konutun ağırlığı yüzde 16,61'den yüzde 14,2'ye gerilerken, ulaştırmanın ağırlığı yüzde 15,08'den yüzde 17,35'e yükseldi.

Sağlık, eğlence ve kültür, lokanta ve oteller, eğitim, giyim ve ayakkabı, alkollü içecekler ve tütün grup ağırlıkları artarken, ev eşyası ile çeşitli mal ve hizmetlerin ağırlığı düştü. Haberleşmede ise grup ağırlığının değişmediği görüldü.

Söz konusu ağırlıklar, alkollü içeceklerde ve tütünde yüzde 3,75, eğitimde yüzde 1,79, giyim ve ayakkabıda yüzde 6,94, ev eşyasında yüzde 8,12, sağlıkta yüzde 3,71, haberleşmede yüzde 3,33, eğlence ve kültürde yüzde 3,33, lokanta ve otellerde yüzde 8,17, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 4,29 olarak belirlendi.

Tüketici fiyat endeksi ana grup ağırlıkları şöyle:

Ocak ayı enflasyonunun açıklanmasıyla birlikte iş yerlerine yapılacak kira artış oranı belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu, Ocak ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıkladı.

Enflasyon aylık yüzde 6,70. yıllık yüzde 64,86 oldu.

İş yerlerine yapılacak kira zammı oranı ise yüzde 54,72 olarak öne çıktı.

Böylece kira kontrat süresi bu ay dolan işletme sahipleri kiralarına yüzde 54,72 oranında zam yaparak ödeme gerçekleştirecek. Geçtiğimiz ay zam oranı yüzde 53,86 olmuştu.