Sermaye piyasalarına yurt içi yatırımcı katılımının yoğun bir şekilde artmasının ardından, konuyla ilgili açıklama ve paylaşımlar hız kazandı. Ekonomi yönetimi ilginin artmasını memnuniyetle karşılarken; aynı zamanda sermaye piyasası araçlarında meydana gelen olağan dışı fiyat ve miktar hareketlerine ilişkin gözetim ve denetim faaliyetlerinde tedbirleri sıkılaştırılaştırılacağının mesajını veriyor.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, "Yatırımcılarımızın, özellikle Borsaya yeni girmiş olan küçük yatırımcılarımızın, haklarını korumak için aldığımız tedbirleri daha da sıkılaştırıyoruz" dedi. Taşkesenlioğlu, yatırımcıları haklarında daha önce SPK tarafından piyasa dolandırıcılığı, güveni kötüye kullanma suçu dahil pek çok suç fiilinden dolayı suç duyurusunda bulunulmuş ve işlem yasağı getirilmiş kişilerin de bulunduğu, yetkilendirilmiş yatırım danışmanlığı ve benzeri sermaye piyasası faaliyeti izni olmayan kişi veya kişilerce, yönlendirilmemeleri konusunda ayrıca uyardı.
SERMAYE PİYASASINDA DEĞİŞİMİ GETİREN FAKTÖRLER:
1) Son bir yılda kısa vadeli faizlerde yaşanan sert düşüş, yurt içinde sermaye piyasasına olan ilgiyi bir anda artırdı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) para politikası çerçevesinde yaptığı faiz indirimleri ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) uygulanmaya aldığı aktif rasyosu Türk Lirası (TL) mevduat faizlerini son 7 yılın en düşük seviyesine getirdi.
2) Alternatif yatırım araçlarında potansiyel getiri bu denli hızlı düşünce, yurt içi yerleşik yatırımcıların sermaye piyasasına olan ilgisi her geçen gün arttı. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) verilerine göre Aralık 2019’dan Mayıs 2020’ye kadar yatırımcı sayısında yüzde 26’lık artış kaydedildi. MKK’nın internet sitesinde 10 Haziran 2020 itibariyle paylaştığı 1.559.726 (toplam) yatırımcı sayısı sermaye piyasasına olan ilginin bu çeyrekte de devam ettiğini gösteriyor.
3) Yurt dışı yerleşiklerin menkul kıymet portföyü, 05 Haziran 2020 itibariyle, bu yıl toplam 10.3 milyar dolar azaldı. Bu çıkışın 4,0 milyar doları hisse senetlerinden olurken; 6,3 milyar doları Devlet İç Borçlanma Senetleri’nde (DİBS) gerçekleşti. Son yirmi haftanın tamamında yabancı yatırımcıların hisse senetleri rakamlarında düşüş yaşandı.
4) Yurt dışı yerleşiklerin portföy yatırımları son 7 yılda düzenli olarak azalıyor. Bu çıkış kimi zaman yurt içi yaşanan gelişmelerden, kimi zamanda küresel risk iştahındaki azalıştan kaynaklandı. TCMB’nin 05 Haziran 2020 itibariyle açıkladığı verilere göre yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi stoğu 23,8 milyar dolar, DİBS stoğu ise 7,9 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
5) Katılımcı profilinde yaşanan bu değişim, toplam işlem hacminde endekslerin aldığı paya da yansıdı. BIST-30 endeksine dahil hisseler, Haziran 2010’da işlem hacminden %62’lik pay alırken, Haziran 2020’de bu oran %42’ye geriledi.
6) Yurt içi yatırımcılarının sermaye piyasasında ağırlığının arttığı son bir yılda, BIST-30’un toplam işlem hacminden aldığı pay %80’den %40’a tarihi rekor düşük seviyeye geriledi. İşlem hacmi blue-chip diye tanımlanan hisselerden diğerlerine kaydı.
TEB Yatırım Genel Müdürü Selim Yazıcı konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, küçük yatırımcıların daha yüksek getiriler peşinde daha cesur alım-satım yaptığını söyledi. Yazıcı, “Bu yatırımcı kitlesi küçük ve düşük hacimlerle hızlı hareket edebilen hisselerde işlem yapıyor. Düzenleyici ve aracı kurumların dikkat etmesi gereken husus, halka açık piyasa değerine göre olağan dışı fiyat ve miktar hareketlerini yakın takibe almak. Ayrıca önümüzdeki dönemde borsaya kazandırılan yatırımcıların bir kısmının da kollektif yatırıma yönlendirilmesi önemli. Bu hem risk yönetimi hem de piyasa analizi açısından küçük yatırımcıya bir koruma sağlayacaktır” dedi.
Bir diğer sektör temsilcisi Deniz Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mahir Kubilay Dağlı ise BIST-30’daki işlem hacminin toplam içinde aldığı payın azalmasını, yatırımcıların borsanın en derin ve volatilitesi göreceli düşük hisseler yerine daha riskli hisselere yönelmesi olarak değerlendirdi. Dağlı “MKK verileri bize Mart 2020 itibariyle BIST-100’dışı hisse senetlerine yapan yatırımcı sayısının geçtiğimiz seneye göre yüzde 48 artığını gösteriyor. Bu rakamlara Nisan ve Mayıs eklendiğinde tahminen BIST-100 hisselerine yatırım yapan yatırımcıların oranı yüzde 79’dan yüzde 75’e gerileyecek. Bu noktadan hareketle piyasaya yeni gelen yatırımcılar BIST 30 ve dışındaki hisselere yatırım yapma eğilimindeler. BIST 100 dışındaki hisselerin volatilitesinin çok daha fazla olması, bazı durumlarda yatırımcıların panikle zarara uğramasına neden olabilecektir. Piyasaya ilk kez gelen bu yatırımcıların mağdur olmaması, manipüle edilmemesi en önemli öncelik olmalı, bu noktada da aracı kurumların yeni gelen yatırımcılara kılavuzluk yapması ve doğru yönlendirilmesi önem taşımaktadır” dedi.
Cumhur Örnek / Araştırma Müdürü