Enflasyonda doğalgaz etkisi
-
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Tüketici fiyat endeksi tarafında doğalgaz fiyatları için 'sıfır fiyat' yönteminin uygulanması etkili oldu.
Mayıs ayında tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,04 arttı. Böylelikle aylık enflasyon serisi 53. aya yükseldi.
Yıllık olarak bakıldığında ise tüketici enflasyonu yüzde 39,59 oldu. Enflasyon, Mayıs ayında doğalgazın hanelere ücretsiz sunulmasının etkisiyle 2021 sonlarından bu yana ilk kez yüzde 40’ın altına geriledi.
Manşet enflasyonda geri çekilme görülürken çekirdek göstergedeki artış dikkat çekti. TÜİK verilerine göre yıllık çekirdek enflasyon yüzde 46,62 olarak kaydedildi. Nisan ayında çekirdek enflasyon yüzde 45,48 olmuştu.
Üretici fiyatlarına bakıldığında ise aylık artışın yüzde 0,65 olduğu izlendi. Üretici fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 40,76 olarak gerçekleşti. Mayıs ayı itibariyle bir zamandır gündemde olan üretici-tüketici fiyatları makasının kapanma noktasına geldiği görüldü.
Doğalgazın yer aldığı konut harcamaları grubu aylık yüzde 13,79 geriledi
Mayıs ayında ana harcama gruplarında doğalgaz fiyatının yansıdığı konut harcamaları aylık yüzde 13,79 geriledi.
Aylık en çok artış ise yüzde 9,85 ile giyim ve ayakkabıda gerçekleşti. Bu grubu yüzde 7,10 ile lokanta ve oteller, yüzde 5,14 ile eğitim takip etti.
Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 25 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 8 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 110 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
Doğalgaz ayarlaması etkisiyle negatif enflasyon bekleniyordu
Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin beklentisi Mayıs ayında enflasyonun aylık yüzde 0,2 düşmesi yönündeydi. Ankette yıllık enflasyonun ise yüzde 40'ın altına gerilemesi beklentisi öne çıkmıştı.
Tüketici enflasyonu tarafında doğalgaz etkisi güçlü bir şekilde hissedildi.
TÜİK geçen hafta yaptığı açıklamada, hanelere bir ay boyunca ücretsiz doğalgaz verilmesinin ardından, Mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğalgaz için 'sıfır fiyat' yöntemi uygulanacağını, bu sayede genel endeks üzerinde 'aşağı yönlü kuvvetli bir etki' beklendiğini bildirmişti.
Bu açıklamanın ardından ekonomistler aylık enflasyonun negatif gelebileceğini ifade etmişti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mayıs ayı enflasyon verilerini hesaplarken hükümetin doğalgazı ücretsiz dağıttığını göze alacağını, bu uygulamanın da enflasyonu düşürücü "kuvvetli bir etki yaratacağı" uyarısında bulunmuştu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın seçim öncesinde vaatleri arasında doğalgazın Mayıs ayında ücretsiz dağıtılması ve gelecek yıl Mayıs ayına kadar her hanenin tükettiği 25 metreküp doğalgazdan ücret alınmaması bulunuyordu.
TÜİK tarafından yapılan açıklamada, Avrupa Birliği'nin istatistik kurumu Eurostat'ın kararlarına atıfta bulunularak, "2023 yılı Mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğalgaz için 'sıfır fiyat' (zero price) yöntemi uygulanacaktır" denilmişti. Açıklamada ayrıca 25 metreküp doğalgazdan ücret alınmamasının da hesaplamalara yansıtılacağı ifade edilmişti.
TÜİK bu uygulamanın tahmini etkisi hakkında da bilgi vererek, "2023 yılı Mayıs ayında aşağı yönlü kuvvetli bir etki yaratacağı, ancak doğalgaz tüketim miktarının artmasına paralel olarak özellikle yılsonuna doğru bu etkinin kuvvetli ve yukarı yönlü olacağı öngörülmektedir" demişti.
Öncü göstergelerde gevşeme sürdü
Enflasyon açısından öncü gösterge olarak kabul edilen fiyat endekslerinde Mayıs ayında düşüş ivmesinin sürdüğü görülmüştü.
İTO verilerine göre yıllık tüketici enflasyonu Mayıs'ta yüzde 56,1 seviyesine geriledi. Aylık enflasyon ise yüzde 1,66 oldu.
Türk-İş gıda enflasyonu göstergesi de yıllıkta yüzde 72,18 olarak kaydedildi.
