Genel seçimlerde birçok ilk uygulanacak

YSK bu seçimde, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Milletvekili Seçimi Kanununda 2010 yılında yapılan değişiklikler nedeniyle 5980 sayılı bu yeni Kanuna göre düzenlemeler yapacak.

Anayasa ve kanunlarda yapılan değişikliler gereği bu seçimde birçok ilk uygulanacak.

Bu seçimde ilk kez 25 yaşındakiler milletvekili adayı olabilecek. Anayasanın milletvekili seçilme yaşını düzenleyen 76. maddesi 2006 yılında değiştirilerek, seçilme yaşı 30'den 25'e indirilmişti. YSK, ''seçimlere ilişkin değişikliklerin 1 yıl içinde yapılacak seçimde uygulanamayacağı'' hükmü uyarınca 2007'deki genel seçimde bu düzenlemeyi uygulayamamıştı.

Haziran ayındaki seçimde, tahta oy sandıkları tarihe karışacak. Oy sandıkları eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten olacak. Sandıkların ihalesi Devlet Malzeme Ofisince yapıldı. Yalova'da bir firmanın yaptığı şeffaf sandıklar, yapımı tamamlandıktan sonra il ve ilçe seçim kurullarına dağıtılacak.

Seçimlerde kullanılacak oy verme kabinleri de değiştiriliyor. Kabinler, eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılacak. Şeffaf sandık ve kabinlerle ilgili hazırlıklarına başlayan YSK, Kanun gereği oy zarflarının boyunu büyütecek. Kanuna göre, zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni 15 cm, boyu 21 santimetre olacak.

Kanunla açık yerlerde, güneşin batmasından sonra da propaganda yapılabilmesi mümkün hale getirildi. Buna göre, güneşin batmasını takiben iki saat daha propaganda sürebilecek.

-KÜRTÇE PROPAGANDA-

Türkçe propaganda ''esas'' olacak ancak bu seçimde ilk kez Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezası verilmeyecek.

Kanunla ayrıca bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak 20 günden 30 güne çıkarıldı.

Seçmenler, üzerinde TC kimlik numarası bulunmayan belgeyle de oy kullanabilecek. TC kimlik numarası olmayan bir kimlikle oy kullanılabilmesi için, seçmen bilgi kağıdını ve kimlik numarasını ispata elverişli, YSK tarafından ilan edilecek belgenin gösterilmesi yeterli olacak.

Seçmenler, cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine bu seçimde de giremeyecek. Bu tür cihazlar, kapalı oy verme yerine girmeden önce kapatılarak sandık kurulu başkanına teslim edilecek.

Kanunla ayrıca adaylık için görevden çekilmesi gerekenlerin kapsamı da genişletildi. Buna göre, kamu kurum niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, kamu bankaları ve üst birliklerin yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar da adaylık için görevinden ayrılmak zorunda olacak.

Bu seçimde bağımsız milletvekili olmak isteyenlerin yatırması gereken para miktarı da artırıldı. 2839 sayılı Kanunda yapılan değişikliğe göre, ''en yüksek derecedeki Devlet memurunun brüt aylığı kadar parayı'' yatırması gereken bağımsız adaylar, ''en yüksek derecedeki Devlet memuruna mali haklar kapsamında yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarını'' ödeyecek.

-OY KULLANMAYA ENGEL OLMANIN CEZASI-

Seçim günü, sandık seçmen listesinde kayıtlı olan seçmenin, sandık alanına girmesine veya oy kullanmasına, kanuna aykırı biçimde engel olan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. O seçim çevresinde yapılan seçimlerde, oy kullanma hakkına sahip olan bir seçmenin, oy kullanmaya gitmesine veya sandık alanına girmesine veya oy kullanmasına engel olmak amacıyla, tehdit veya cebir veya şiddet kullanan kimse, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu fiillerin birden fazla seçmene karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılacak.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna eklenen maddeye göre, YSK seçim sonuçlarını, talepleri halinde seçime katılan siyasi parti genel merkezlerine elektronik ortamda aktaracak. Siyasi parti genel merkezleri bu suretle elde ettikleri seçim sonuçlarını, YSK'ca belirlenen süre bitimine kadar kendi teşkilatlarına veya üçüncü şahıslara gönderemeyecek ve kamuoyuna açıklayamayacak.

-YURT DIŞINDAKİ SEÇMENLERİN OY KULLANMASI

Yurt dışındaki seçmenler, yine gümrük kapılarında oy kullanacak. Bu seçmenlerin bulundukları ülkelerde kurulacak sandıkta oy kullanma ve elektronik oylama yöntemleri daha sonraki seçimlerde uygulanacak.

YSK, illerin seçim çevrelerine göre çıkaracakları milletvekili sayılarını 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre yeniden belirledi.

Buna göre, YSK'nın 2007 yılında, 22 Ekim 2000 tarihinde yapılıp Türkiyeİstatistik Kurumu Başkanlığınca ilan edilen Nüfus Sayımı sonuçlarını esas alarak belirlediği milletvekili sayıları ile yeni tespit edilen milletvekili sayıları arasında farklar oldu.

Yeni dağılıma göre, Ankara'nın milletvekili sayısı 3, İstanbul'un 15, İzmir, Bursa, Gaziantep ve Kocaeli'nin ise milletvekili sayıları 2'şer arttı. Sakarya, Antalya, Tekirdağ, Diyarbakır, Şanlıurfa, Van, Şırnak ve Kayseri illeri ise milletvekili sayılarını birer artırdı.

Afyonkarahisar, Konya, Tokat, Trabzon ve Yozgat'ın milletvekili sayıları 2 azalırken, Ağrı, Aydın, Bitlis, Çankırı, Çorum, Edirne, Erzincan, Erzurum, Giresun, Isparta, Mersin, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Ordu, Sinop, Sivas, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale ve Karabük milletvekili sayıları ise birer azaldı.

Nüfusu iki milletvekili çıkarmak için yeterli olmayan illere iki milletvekili çıkarma hakkı tanıyan 5922 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nun ilgili hükmünün Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmesi nedeniyle Bayburt'un milletvekili sayısı 1'de kaldı.

İllerin çıkaracağı milletvekili sayısı ile 2007 yılında belirlenen milletvekili sayıları şöyle:

Çıkarılacak milletvekili sayısı

İl Yeni Önceki

---- ----------- -------------

ADANA 14 14

ADIYAMAN 5 5

AFYONKARAHİSAR 5 7

AĞRI 4 5

AMASYA 3 3

ANKARA 31 29

ANTALYA 14 13

ARTVİN 2 2

AYDIN 7 8

BALIKESİR 8 8

BİLECİK 2 2

BİNGÖL 3 3

BİTLİS 3 4

BOLU 3 3

BURDUR 3 3

BURSA 18 16

ÇANAKKALE 4 4

ÇANKIRI 2 3

ÇORUM 4 5

DENİZLİ 7 7

DİYARBAKIR 11 10

EDİRNE 3 4

ELAZIĞ 5 5

ERZİNCAN 2 3

ERZURUM 6 7

ESKİŞEHİR 6 6

GAZİANTEP 12 10

GİRESUN 4 5

GÜMÜŞHANE 2 2

HAKKARİ 3 3

HATAY 10 10

ISPARTA 4 5

MERSİN 11 12

İSTANBUL 85 70

İZMİR 26 24

KARS 3 3

KASTAMONU 3 4

KAYSERİ 9 8

KIRKLARELİ 3 3

KIRŞEHİR 2 3

KOCAELİ 11 9

KONYA 14 16

KÜTAHYA 5 6

MALATYA 6 7

MANİSA 10 10

KAHRAMANMARAŞ 8 8

MARDİN 6 6

MUĞLA 6 6

MUŞ 4 4

NEVŞEHİR 3 3

NİĞDE 3 3

ORDU 6 7

RİZE 3 3

SAKARYA 7 6

SAMSUN 9 9

SİİRT 3 3

SİNOP 2 3

SİVAS 5 6

TEKİRDAĞ 6 5

TOKAT 5 7

TRABZON 6 8

TUNCELİ 2 2

ŞANLIURFA 12 11

UŞAK 3 3

VAN 8 7

YOZGAT 4 6

ZONGULDAK 5 5

AKSARAY 3 4

BAYBURT 1 2

KARAMAN 2 3

KIRIKKALE 3 4

BATMAN 4 4

ŞIRNAK 4 3

BARTIN 2 2

ARDAHAN 2 2

IĞDIR 2 2

YALOVA 2 2

KARABÜK 2 3

KİLİS 2 2

OSMANİYE 4 4

DÜZCE 3 3

TOPLAM 550 550

-SEÇİM BÖLGELERİ-

YSK, İstanbul, Ankara ve İzmir'in seçim bölgelerinin milletvekili dağılımını da hesapladı.

Buna göre 2 seçim bölgesinden oluşan Ankara'da birinci seçim bölgesinden 16, ikinci seçim bölgesinden ise 15, 3 seçim bölgesine ayrılan İstanbul'da birinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 30, ikinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 27, üçüncü seçim bölgesinin milletvekili sayısı ise 28 oldu.

İki seçim bölgesinden oluşan İzmir'de ise her seçim bölgesi 13'er milletvekili çıkaracak.