Özbekistan, uluslararası entegrasyona yönelik vizyoner kalkınma hedeflerinin en önemli adımlarından birini madencilik sektöründe Türkiye ve Avrupa merkezli Tethys ile gerçekleştirdi.
Özbekistan devletine ait Uzbekistan Technological Metals Kombinat (UzTMK), dünyanın önde gelen stratejik yatırım ve teknoloji geliştirme şirketlerinden Tethys Trans-Eurasian Gateway ile kapsamlı bir yatırım, proje geliştirme ve yönetim anlaşması imzaladı. Anlaşma, Özbekistan'ın zengin doğal kaynaklarının stratejik ve sürdürülebilir bir yaklaşımla değerlendirilmesi ile ülkenin bölgesel bir madencilik ve endüstri merkezi olma hedefine katkı sağlamayı amaçlıyor.
Stratejik işbirliğinin temel amaçları ve vizyonu
UzTMK'nın ekibi, global standartlar çevresine oluşturulan yapısı ve Tethys'in global madencilik ve finans uzmanlığı sayesinde, bu anlaşma Özbekistan'ın başta Kritik Hammaddeler ve REE olmak üzere zengin doğal kaynaklarının Özbekistan'nın ekonomik kalkınmasına ve global büyümesine daha fazla katma değer yaratacak şekilde ve aranmasından son ürüne kadar tam madencilik yaşam döngüsün Özbekistan içinde da yapılması ve uluslararası hammadde tedarik zincirinde Özbekistan'ın daha güçlü ve etkin bir şekilde konumlanması ve Avrasya ve Türkistan Coğrafyasında bölgesel kalkınmaya daha fazla katkı yapması hedeflerine büyük bir katkı olacağı belirtildi.
Anlaşma çerçevesinde, tungsten ve molibden, Magnezyum, Germanyum, Nikel, lityum, Titanyum, Tantalum and Niobium ve REE gibi kritik hammaddelerin çıkarımı ve işlenmesinde en ileri teknoloji uygulamaları kullanılarak sürdürülebilir ve çevre dostu yöntemler uygulanacak. Aynı zamanda bu projeler, ülke içinde yüksek katma değerli ürünlerin üretimini mümkün kılacak ve Özbekistan'ı küresel değer zincirine entegre bir konuma getirecek.
Anlaşmanın bir diğer önemli boyutunun, Özbekistan'da endüstriyel kapasiteyi artırırken yeni iş imkanları yaratmak ve yerel halkın ekonomik refahına katkı sağlamak olduğu ifade edildi. Bu yatırımın, aynı zamanda Özbekistan'ın kritik hammaddeler alanında küresel tedarik zincirinde bağımsız ve güçlü bir oyuncu olma hedefiyle de örtüştüğü belirtildi.
İTÜ ve MEXT ile işbirlikleri
Anlaşma, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve MEXT Teknoloji Merkezi ile yapılacak iş birliklerini de kapsıyor.
Kurumlar, proje kapsamında Özbekistan'ın madencilik sektörü için eğitim, teknoloji transferi ve Ar-Ge çalışmaları da sağlayacak. İTÜ'nün madencilik mühendisliği ve mineral işleme alanlarındaki birikimi, UzTMK'nın projelerini ileri teknolojilerle donatarak, Özbekistan'ın madencilikteki geleceğini şekillendirmesi hedefleniyor.
MEXT Teknoloji Merkezi'nin ise dijitalleşme ve enerji verimliliği, Yeşil Dönüşüm, sürdürülebilirlik, Madencilik sektörüne özgü inovasyon ve sektörel eğitimler konusunda modern çözümler sunarak ve inovasyon merkezi projesini hayata geçirerek Madencilik süreçlerinin çevre dostu ve sürdürülebilir olmasını sağlayacağı belilrtildi.
Tethys, Kuzey Amerika, Avrupa ve Avrasya bölgelerindeki geniş yatırım ve finansman ağı, yatırımları ve proje geliştirme programları, tecrübeleri ve teknolojik çözümleriyle tanınıyor.
Tethys, projelerde en yüksek çevresel, sosyal ve yönetim standartlarını (ESG) benimsemeyi taahhüt etti. Tethys özellikle, yeşil finansman modelleri ve sürdürülebilir madencilik uygulamaları ile karbon ayak izini azaltarak ve ürün yaşam döngüsünün global ürün pasaportu düzenlemeleri ile uyumlu digital entegrasyon ile çevresel sürdürülebilirliği teşvik etmeyi planlıyor.
”Ülkemiz için bir dönüm noktası”
Bu sayede, Tethys ve UzTMK'nin, yalnızca ekonomik getiriyi değil, aynı zamanda çevre ve topluma olan katkıyı da ön planda tutan projeler gerçekleştirmesi hedefleniyor.
Uzbekistan Technological Metals Kombinat (UzTMK) CEO'su Farxod Abdullayev konuya ilişkin açıklamasında "Özbekistan'ın doğal kaynaklarını stratejik bir vizyonla geliştirmek için attığımız bu adım, ülkemiz için tarihi bir dönüm noktasıdır. Tethys ile yaptığımız bu iş birliği sayesinde, sadece ekonomik gücümüzü artırmakla kalmayacak, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmanın öncüsü olacağız. Bu projelerin, Özbekistan'ı küresel madencilik sahnesinde hak ettiği konuma taşıyacağına yürekten inanıyorum" ifadelerini kullandı.
Farxod Abdullayev "Sayın Cumhurbaşkanımızın Shavkat Mirziyoyev'in talimatları doğrultusunda hükümetimiz tarafından uygulamaya konulan 2030 hedefleri ve stratejileri çerçevesinde atılan global açılımlar ve Tethys'in global ve sektörel bilgi birikimi ve deneyimi ile ve Dünya ölçeğinde başarıları ile tanınan İTÜ ve MEXT gibi saygın kurumlarla yapacağımız iş birlikleri sayesinde, UzTMK dünya standartlarında bir madencilik üretim lideri yapacağımıza eminiz" diye ekledi.
Bu iş birliğinin, yalnızca UzTMK'nın değil, aynı zamanda Özbekistan Maden ve Jeoloji Bakanlığı'nın vizyon ve liderliğinin de somut bir göstergesi olduğu belirtilirken bakanlığın, ülkenin doğal kaynaklarını en yüksek verimle ve sürdürülebilir bir yaklaşımla değerlendirme kararlılığıyla, dünya çapında bir örnek teşkil eden bu anlaşmanın hayata geçirilmesinde öncü bir rol oynamakta olduğu da ifade edildi.
UzTMK'nın stratejik önemi ve Özbekistan’ın 2030 vizyonu
Uzbekistan Technological Metals Kombinat, Özbekistan'ın kritik ve stratejik hammaddeler işlenmesi ve üretimi ile sanayisinin altyapısının omurgasını oluşturacak, ülkenin ekonomik büyümesine öncülük eden stratejik bir öncü kurum olarak konumlanmayı hedefliyor.
Özbekistan devletinin, doğal kaynakları en verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanma yönündeki duruşunun UzTMK'nın global ölçekteki güçlü işbirlikleri ile somut bir hale büründüğü ifade edilirken bu anlaşmanın sadece bir yatırım projesi değil, aynı zamanda Özbekistan'ın gelecekteki nesillere bırakacağı zengin ve yeşil bir mirasın da habercisi olduğu ifade edildi.
Gelecek adımlar
Bu anlaşma ile birlikte, ilk etapta ve 2025 tarihi içinde Uzbekistan'ın Inchka, Sarykul, Yaxton ve Khodjadik Lolabulak gibi önemli maden sahalarının modernizasyonu ve kapasite artırımı hedefleniyor.
Proje kapsamında, bu sahalarda dijital teknolojiler ve otomasyon çözümleri uygulanarak üretim süreçleri optimize edilecek. Özellikle Tethys'in deneyimi ile birleşen bu modernizasyon projeleri, Özbekistan'ın maden sahalarını uluslararası standartlara uygun bir şekilde dönüştürecek.
Tethys Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Leyla Keser Berber konuya ilişkin "Özbekistan'ın sahip olduğu zengin kaynakları en modern teknoloji ve sürdürülebilir yöntemlerle dünyaya kazandıracak olmanın heyecanını yaşıyoruz. Özbekistan devlet başkanı sayın Shavkat Mirziyoyev'in liderliğinde ve UzTMK'nın ileri görüşlü yönetimi ile bu iş birliği, yalnızca Özbekistan için değil, bölgenin tamamı için güçlü bir örnek teşkil edecek. Özbekistan'ı küresel madencilik haritasında bir stratejik merkez haline getirmek için kararlıyız" ifadelerini kullandı.
Tethys’ten 30 milyon dolar yatırım finansman desteği
Tethys, Özbekistan'daki projelerin küresel ortaklık, yatırım ve finansman süreçlerini desteklemek amacıyla, 30 milyon dolara kadar yatırım yapma yönünde bir soft commitment sundu. Bu taahhütün, Tethys'in projeye olan güvenini ve bölgedeki stratejik büyüme potansiyeline olan bağlılığını yansıtarak, UzTMK'nın (Uzbekistan Technological Metals Kombinat) uluslararası standartlarda madencilik ve teknoloji geliştirme vizyonunu daha da desteklemekte olduğu belirtildi.
Tethys, proje yönetim ve geliştirme sürecinde, Initiative for Responsible Mining Assurance (IRMA) standartlarına uyarak madencilik süreçlerinin etik ve çevreye duyarlı olmasını sağlarken, EIT RawMaterials (European Institute of Innovation and Technology RawMaterials) ve ERMA (European Raw Materials Alliance) gibi Avrupa'nın önde gelen kurumlarıyla iş birliği yapıyor.
Bu kuruluşlar, ham madde tedarik zincirlerinde sürdürülebilirliği teşvik etmek, yenilikçi çözümler geliştirmek ve sürdürülebilir kritik hammaddeler tedarik zincirine destek vermek amacıyla stratejik rehberlik sunuyor.
Özbekistan’ın küresel madencilikte liderliğine yükselişi
Anlaşma, Özbekistan'ın madencilik sektöründe bir dönüm noktası olarak ülkenin ekonomik gücünü ve küresel rekabetçiliğini artırmakta; UzTMK'nın uluslararası düzeyde güçlü bir aktör olarak tanınmasını sağlıyor.
Bu işbirliğinin Özbekistan'ın dünya madencilik haritasında önemli bir yer edinmesini sağlayacağı ifade edildi.