Otomotivde sert rüzgarlar esiyor

Dünyanın dört bir yanından otomotiv sektörüne yönelik olumsuz sinyaller geliyor. Bir yanda dünyanın en büyük otomotiv pazarı olan Çin'deki yavaşlama, diğer yanda Brexit süreci ve gümrük tarifeleri küresel cephede planların gözden geçirilmesine neden oluyor.

Çin'de araç satışları, 1990'dan bu yana en sert daralmayı yaşadı. Çin'de Aralık ayında otomobil satışları yüzde 13 düşerek yıllık rakamı 28,1 milyona taşıdı. İngiltere’de geçen yıl araç satışları 2008 küresel krizden bu yana en sert düşüşe sahne oldu.

ABD'den Çin'e ihraç edilen Alman otomobillerinin ihracatının geçen yıl yüzde 37 düşmesinin üzerine Alman üreticiler, Avrupa'daki istihdamı korumak amacıyla tarifelerden muaf tutulmasını isteyecek.

Görece iyimser olunan ABD pazarında ise satışların 17 milyonun altında kalması bekleniyor. Her ne kadar bu rakam son zamanların en yüksek seviyesine işaret edecek olsa da, 2007-2009 resesyonunun ardından düşüşün görüleceği ikinci yıl olacak. Bloomberg'de yer alan bir makaleye göre, 6 yıl önce pazarın yüzde 50'sini oluşturan sedan araçların talebinde yaşanan düşüş, Detroit'te resesyonun başladığının göstergesi.

Bu dönem, şirketler için maliyetleri azaltarak daha karlı modellere odaklanma ve az karlı pazarlardan çıkma dönemi..

Geçtiğimiz hafta Ford Motor ile Jaguar Land Rover binlerce kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Ford Motor, operasyonlarını dönüştürme planları çerçevesinde Avrupa ve İngiltere'de binlerce kişiyi işten çıkaracağını duyururken elektrikli ve hibrid araç teknolojilerine yoğunlaşacağını bildirdi. Jaguar Land Rover ise en büyük pazarı Çin'de 20 yıla yakın süre sonra ilk kez düşen satış rakamları ve İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılacak olması nedeniyle 5 bin kişiyi işten çıkarmaya hazırlanıyor.

"TÜRK OTOMOTİVCİLER FİYAT ARTIŞLARINI YETERİ KADAR YANSITAMADI"

Türkiye'de de üretim ve satış tarafında yaşanan düşüş durumun çok iç açıcı olmadığını gösteriyor. Dün açıklanan OSD verilerine göre, otomotiv üretimi Aralık ayında yüzde 19 oranında gerilerken yıllık üretim ise 2018 yılında yüzde 9 azalışla 1 milyon 550 bin 150 adet olarak gerçekleşti. Toplam otomotiv ihracatı 2018 yılında bir önceki yıla göre adet bazında yüzde 1 azaldı, fakat paritedeki değişim ve fiyatlardaki artış nedeniyle dolar bazında yüzde 11 artış gösterdi.

Otomotiv sektöründe bahar aylarında başlayan sert daralmayı durdurmak için getirilen vergi teşviğinin etkisiyle satış adetlerindeki yıllık daralma Kasım-Aralık döneminde yüzde 43’e kadar geriledi ve sektör yılı 621.000 satış adediyle kapattı. Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 35 oranında daraldı.

Ford Otosan ve Tofaş'ın ithal hafif araç satışları Aralık ayında sırasıyla %55,4 ve %51,3 azalırken, Doğuş Otomotiv'in ithal hafif araç satışları da %42,1 geriledi. Geçen yıl Ford Otosan ve TOFAŞ'ın pazar paylarında 1,1'er puanlık azalışlar olurken Doğuş Otomotiv'in pazar payındaki azalma 0,8 puan oldu.

İhracat tarafında ise Ford Otosan'ın 2018 yılı için 320-330 bin ihracat hedefinin üst bandına yakın 329 bin adet ihracat hacmi elde ederken, Tofaş ise aşağı yönlü revize ettiği 260-270 nin adetlik hedefinin biraz altında kaldı.

2018 yılı yurtiçi toplam hafif araç satışındaki düşüşe en negatif etkiyi marka bazlı olarak Volkswagen, Fiat ve Ford yaparken Honda, Volvo ve DS pozitif etki eden markalar olarak sıralandı.

Verileri yorumlayan Taysad Başkanı Alper Kanca, üretim tarafında bir çok kalemde azalmanın söz konusu olduğunu kaydederek özellikle son 3 ayda bu kayıpların yaşandığını belirtti. Bu tabloda sevindirici olan tek şeyin ihracatın yüzde 11 artışla 32 milyar dolara çıkması olduğuna dikkat çeken Kanca, fiyat artışlarının henüz yeteri kadar yansıtılamadığını söyledi. Taysad Başkanı, "Kritik dönemlerde maliyet artışını fiyata yansıtmak zor. ÜFE ile TÜFE arasında ciddi fark var. Üreticiler henüz maliyet artışını ürünlere yeteri kadar yansıtamadı. Satışlarda çok ciddi düşüşler var. Üretici bugünkü düşük fiyatlara rağmen araç satın alamıyor, bankadan kredi alamıyor. Böyle bir dönemde olması gerektiği kadar zam yapamadık. Üreticiler, ana sanayi firmaları karlarından feragat ediyorlar. Şirketlerin devamlılığı açısından çok düşük karla satıyorlar. Bir kaç ay daha bu şekilde devam eder. Sonra piyasa biraz daha açıldıkça maliyetlerin artışını ürünlere yansıtmanın mümkün olacağını düşünüyorum" diye konuştu.

Pazarda yaşanan daralmanın yerli üreticilerin kararlarını etkilediğini görüyoruz. Hafif ticari ve ticari araç üreticisi Anadolu Isuzu, pazarda yaşanan daralmayı gerekçe göstererek, Ocak-Nisan döneminde üretime 26 günlük ara vereceğini duyurdu. Tofaş ve Renault da 2018'in üçüncü çeyreğinde üretimlerine yaklaşık 10 gün ara verdiğini duyurmuştu.

Diğer yandan yeni yatırım kararları da geliyor. Volkswagen'in Türkiye'deki Ford fabrikalarında minibüs üretmek kolları sıvamış olması sevindirici bir gelişme.

İhracat kanadında ise en kötü Brexit senaryosunda Türk otomotiv sektörünün ihracat kaybının 3 milyar dolara ulaşabileceğine dikkat çekiliyor.

Otomotiv sektörünü zor bir yıl bekliyor. Vergi teşviğinin 3 ay daha uzatılması, görece iyimser kalınmasına neden olsa da ilk yarıda zayıf talep koşullarının yanısıra dışarıda sert esen rüzgarlar, şirketlerin planlarını yeniden gözden geçirmesine neden olabilir.